चांद्रयान 3 यशस्वीरित्या प्रक्षेपित केले गेले असून आता 23 ऑगस्ट 2023 रोजी चंद्राच्या पृष्ठभागावर पोहोचण्याची शक्यता आहे. दरम्यान, हा प्रश्न पुन्हा लोकांच्या मनात येत आहे की चंद्रावर खरोखर जमीन खरेदी करता येईल का? चंद्राचा मालक कोण आहे? ते कुठे आणि कसे नोंदणीकृत आहे? जमीन किती मिळत आहे आणि कोणत्या मोठ्या सेलिब्रिटींनी जमीन खरेदी केली आहे?
दिवंगत बॉलीवूड अभिनेता सुशांत सिंग राजपूतने चंद्रावर जमिनीचा तुकडा विकत घेतला होता, तर शाहरुख खानला ऑस्ट्रेलियात राहणाऱ्या त्याच्या एका चाहत्याने चंद्रावर जमीन भेट म्हणून दिली होती. Lunarregistry.com च्या मते, चंद्रावर एक एकर जमिनीची किंमत USD 37.50 म्हणजेच सुमारे 3075 रुपये आहे. पण सर्वात मोठा प्रश्न हा आहे की चंद्राचा मालक कोण आहे?
आऊटर स्पेस ट्रीटी 1967 नुसार, कोणत्याही देशाचा किंवा व्यक्तीचा अंतराळात किंवा चंद्रावर किंवा इतर ग्रहांवर अधिकार नाही. बाह्य अवकाश करारानुसार चंद्रावर कोणत्याही देशाचा ध्वज फडकावला जाऊ शकतो, परंतु कोणीही चंद्राचा मालक होऊ शकत नाही.
आऊटर स्पेस ट्रीटी ही अशा काही कामांची आणि नियमांची यादी आहे, ज्यावर 2019 पर्यंत एकूण 109 देशांनी स्वाक्षरी केली आहे. 23 इतर देशांनी देखील त्यावर स्वाक्षरी केली आहे, परंतु त्यांना अद्याप मान्यता मिळालेली नाही. या करारात असे लिहिले आहे की चंद्रावर कोणताही देश विज्ञानाशी संबंधित आपले संशोधन कार्य करू शकतो आणि त्याचा उपयोग मानवाच्या विकासासाठी करू शकतो, परंतु त्यावर कब्जा करू शकत नाही. आता प्रश्न असा आहे की चंद्रावर कोणत्याही देशाचा मालकी हक्क नसताना, कंपन्या चंद्रावरच्या जमिनी कशा विकत आहेत?
होय, चंद्रावर खरेदी केलेल्या जमिनीची रजिस्ट्री पृथ्वीवरच केली जात आहे. Lunarregistry.com नावाच्या वेबसाइटने तिच्या नोंदणीचे अधिकार असल्याचा दावा केला आहे, परंतु वेबसाइटने त्यांच्या FAQs विभागात स्पष्टपणे लिहिले आहे की ती चंद्रावरील जमिनीची मालक नाही. त्यांचे काम फक्त रजिस्ट्री करून घेणे आहे, जमीन विकणे नाही. म्हणजे असेच झाले, पृथ्वीवरच्या कोणत्याही जमिनीची रजिस्ट्री तुम्ही करून घ्या, पण आता जेव्हा कोर्टात मालकी हक्कावर प्रश्न निर्माण होतो, तेव्हा रजिस्ट्री ऑफिस आमचे काम फक्त रजिस्ट्री करायचे आहे, विकायचे नाही, असे सांगून टाळाटाळ करते. जमीन आणि जमिनीचा खरा मालक कोण आहे हे तपासणे नाही.
अंतराळ कायद्यावर अनेक पुस्तके लिहिणाऱ्या लेखिका डॉ.जिल स्टुअर्ट यांनी त्यांच्या ‘द मून एक्झिबिशन बुक’ या पुस्तकात लिहिले आहे की, चंद्रावर जमीन खरेदी करून ती एखाद्याला भेटवस्तू देणे ही आता एक फॅशन बनली आहे. जर चंद्रावर कोणत्याही देशाचा अधिकार नसेल तर कंपन्यांना आणि इतर व्यक्तींनाही अधिकार नाही. म्हणजेच चंद्रावर जमीन विकण्याचे काम म्हणजे एक घोटाळा आहे आणि आता तो मिलियन डॉलरचा व्यवसाय झाला आहे, कारण लोकांना एक एकर जमीन 3000 रुपयांना मिळत असल्यामुळे ते 3000 रुपयांसाठी जुगार खेळायला मागेपुढे पाहत नाहीत.
चंद्रावर जमीन विकत घेणारे विचार करत राहतात की नशीब कधी उघडले आणि चंद्रावरील जमिनीच्या मालकीचा प्रश्न निर्माण झाला तर रजिस्ट्रीची प्रत खूप उपयोगी पडेल.