सनातन परंपरेत कोणत्याही महिन्याच्या कृष्णपक्षात येणाऱ्या तिथीला अमावस्या म्हणतात. हिंदू धर्मात, ही तारीख पूर्वजांची पूजा करण्यासाठी आणि धनाची देवी लक्ष्मीचा आशीर्वाद मिळविण्यासाठी खूप फलदायी मानली जाते. शिवाला समर्पित असलेल्या श्रावण महिन्यात अमावस्या तिथीचे महत्त्व अधिकच वाढते. यंदा श्रावण महिन्यातील अमावास्येला सोमवारचा योगायोगही जोडला गेला आहे. सनातन परंपरेनुसार, सोमवती अमावस्येच्या दिवशी उपवास केल्याने विवाहित महिलांना अखंड सौभाग्य प्राप्त होते. जाणून घेऊया श्रावण महिन्यात येणाऱ्या अमावस्येची शुभ मुहूर्त, पूजा पद्धती आणि नियम.
कधी सुरू होईल अमावस्या
देशाच्या राजधानीत वेळेनुसार तयार करण्यात आलेल्या पंचांगानुसार श्रावण महिन्यातील अमावस्या या वर्षी 17 जुलै 2023 रोजी येईल. पूजा, जप आणि तपश्चर्यासाठी अत्यंत फलदायी मानली जाणारी अमावस्या तिथी 16 जुलै 2023 रोजी रात्री 10:08 पासून सुरू होईल आणि 18 जुलै 2023 रोजी सकाळी 00:01 पर्यंत राहील. यंदा श्रावण अमावस्या तिथी सोमवारी येत असल्याने तिचे महत्त्व अधिकच वाढले आहे.
कसे मिळते सोमवती अमावस्येचे शुभ फळ
पौराणिक मान्यतेनुसार सोमवती अमावस्येच्या दिवशी स्नान-दान, जप-तपश्चर्या इत्यादी अत्यंत महत्त्वाचे मानले गेले आहेत. अशा स्थितीत शक्य असल्यास श्रावण महिन्यातील अमावास्येला गंगेच्या तीरावर किंवा इतर कोणत्याही जल यात्रेत जावे, स्नान करावे व दान करावे. जर हे शक्य नसेल तर घरातील स्नानाच्या पाण्यात गंगेचे पाणी मिसळून स्नान करा आणि आपल्या क्षमतेनुसार गरजू लोकांना दान करा.
सोमवती अमावस्येसाठी उत्तम उपाय
हिंदू मान्यतेनुसार, सोमवती अमावस्येच्या दिवशी जर एखाद्या व्यक्तीने आपल्या पितरांसाठी तर्पण केले किंवा त्यांच्यासाठी पिंडदान वगैरे केले, तर त्याला त्यांचे विशेष आशीर्वाद प्राप्त होतात. जर एखाद्या व्यक्तीने सोमवती अमावस्येच्या दिवशी पिंपळाची सेवा केली आणि त्याच्या मुळास जल अर्पण केले, तर त्याला भगवान श्री विष्णू, भगवान शिव आणि भगवान ब्रह्मदेवाची कृपा प्राप्त होते. सोमवती अमावस्येच्या दिवशी पिंपळाच्या झाडाला जल अर्पण करून प्रदक्षिणा करावी. ही अमावस्या श्रावण महिन्यात येत असल्याने या शुभ तिथीला भगवान शिवासोबत माता पार्वतीची विशेष पूजा करावी. सोमवती अमावस्येच्या दिवशी दुधात काळे तीळ टाकून शिवलिंगाला अभिषेक करावा.
(येथे दिलेली माहिती ही धार्मिक श्रद्धा आणि सार्वजनिक समजुतींवर आधारित आहे, त्यासाठी कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. सर्वसामान्य जनतेचे हित लक्षात घेऊन ती येथे सादर केली आहे.)