एक छोटासा निर्णय नशीब कसे बदलू शकतो, हे बालाजी वेफर्सच्या यशावरून समजू शकते. अवघ्या 10,000 रुपयांपासून सुरू झालेल्या कंपनीचा प्रवास 4,000 कोटींच्या महसुलावर पोहोचला आहे. बालाजी वेफर्स ही बटाटा चिप्स आणि स्नॅक्स बनवणारी देशातील आघाडीची कंपनी आहे. बटाटा वेफर्सच्या बाबतीत ही देशातील दुसरी सर्वात मोठी कंपनी आहे.
बालाजी वेफर्सचे संस्थापक चंदूभाई विराणी यांनी 1982 मध्ये चिप्सचा व्यवसाय सुरू करण्याचा निर्णय घेतला. केवळ एक हजार रुपये घेऊन त्यांनी घरातील टिन शेडखाली ते सुरू केले. चंदूभाईंचे वडील व्यवसायाने शेतकरी होते. व्यवसाय सुरू करण्यासाठी त्यांनी 3 मुलांना 20 हजार रुपये दिले. 3 भावांमध्ये वाटून देण्यास सांगितले.
एका भावाने आपल्या वाट्याचा पैसा शेतीशी संबंधित उपकरणे आणि खते खरेदी करण्यासाठी वापरला. मात्र दुष्काळामुळे शेती उद्ध्वस्त झाली. तिन्ही भाऊ नोकरीच्या शोधात होते. तब्बल वर्षभरानंतर चंदूभाईंना थिएटर कॅन्टीनमध्ये नोकरी मिळाली.
सुमारे एक वर्ष कॅन्टीनमध्ये काम केल्यानंतर, जेव्हा उत्पन्न वाढले, तेव्हा 1982 मध्ये कुटुंब राजकोटला शिफ्ट झाले. भाऊंनी कुटुंबात मसाला सँडविचचा व्यवसाय सुरू केला, पण हे असे पदार्थ होते, जे फार काळ साठवता येत नव्हते, त्यामुळे चंदूभाईंची नजर वेफर्सवर पडली. बटाटा चिप्स आणि वेफर्स सहज नाशवंत नसल्यामुळे त्यांचा व्यवसाय का सुरू करू नये, हाच विचार त्यांच्या मनात आला.
कॅन्टीनचे काम संपवून त्यांनी घरी चिप्स बनवायला सुरुवात केली. त्यांनी 25 ते 30 विक्रेत्यांना चिप्सचा पुरवठा सुरू केला. 1984 मध्ये चिप्सच्या व्यवसायाचे नाव बालाजी होते.
चंदूभाईंनी आपले प्रयत्न चालू ठेवले आणि गुणवत्तेशी तडजोड केली नाही. 1989 मध्ये त्यांनी राजकोटमध्ये कारखाना सुरू केला आणि 50,000 रुपयांचे कर्ज घेऊन व्यवसाय वाढवला. 1992 मध्ये तिन्ही भावांनी एकत्र काम करण्याचा निर्णय घेतला. अशा प्रकारे बालाजीचे नाव बदलून बालाजी वेफर्स प्रायव्हेट लिमिटेड करण्यात आले.
बालाजी वेफर्सची अंकल चिप्स, सिम्बा आणि बिन्नीज यांसारख्या ब्रँड्सशी थेट स्पर्धा होती, परंतु त्यांनी उत्पादनाची गुणवत्ता आणि किंमत राखून स्पर्धकांना स्पर्धा दिली.
बालाजीचे देशात 4 कारखाने आहेत, ज्यामध्ये 65 लाख कोटी बटाट्याचे वेफर्स, 1 कोटी किलो खारट रोज तयार केले जातात. तिसरा कारखाना 2008 मध्ये गुजरातमधील वलसाड येथे सुरू झाला. येथे दर तासाला 9 हजार किलो बटाट्याच्या चिप्स तयार केल्या जातात. बटाटा चिप्सचे जास्तीत जास्त उत्पादन करणारी ही आशियातील सर्वात मोठी कंपनी आहे.
व्यवसाय वाढवण्यासाठी कंपनीने अनेक नवीन उत्पादने बाजारात आणली, ज्यांना खूप पसंती मिळाली. यामध्ये चाट चस्का, क्रंचेक्स मिरची तडका, वेफर्स टोमॅटो ट्विस्ट, रंबल्स पुदिना ट्विस्ट यांचा समावेश होता. वेफर्स सोडा, फक्त नमकीनचे 23 पेक्षा जास्त ब्रँड आहेत.