गुजरातमध्ये कहर केल्यानंतर बिपोरजॉय चक्रीवादळ आता राजस्थानमध्ये पोहोचले आहे. मुसळधार पावसाच्या दरम्यान जोरदार वारे वाहत आहेत, त्याच दरम्यान असे एक संशोधन समोर आले आहे, जे धक्कादायक आहे. संशोधनानुसार, ज्या चक्रीवादळांची नावे महिलांवर आधारित आहेत ते अधिक धोकादायक असतात. विशेष म्हणजे कोणत्याही चक्रीवादळाचे नाव स्त्रीच्या नावावर ठेवल्याने त्याच्या तीव्रतेवर परिणाम होत नाही, मग महिलांच्या नावावर आधारित चक्रीवादळ अधिक विध्वंस घडवण्याचे कारण काय?
चक्रीवादळाला हरिकेन किंवा टायफून असेही म्हणतात. संशोधनानुसार, जेव्हा चक्रीवादळाला स्त्रीचे नाव असते, तेव्हा लोक कमी गांभीर्य दाखवतात आणि धोक्याचा सामना करण्याची त्यांची तयारी करत नाहीत. या कारणास्तव परिणाम ते अधिक विनाशकारी आहेत.
अमेरिकेच्या नॅशनल अॅकॅडमी ऑफ सायन्सच्या प्रोसिडिंग्जने 2014 मध्ये चक्रीवादळांच्या पुरुष आणि महिला नावांबाबत संशोधन केले होते. यामध्ये गेल्या 60 वर्षात आलेल्या चक्रीवादळांचा अभ्यास करण्यात आला. अमेरिकेत पुरुषांच्या नावावर असलेल्या चक्रीवादळांमुळे सरासरी 15.15 मृत्यू झाले, तर महिलांच्या नावावर असलेल्या चक्रीवादळांमुळे सरासरी 41.84 मृत्यू झाल्याचे समोर आले. हे संशोधन अमेरिकेच्या नॅशनल अॅकॅडमी ऑफ सायन्सेसने प्रकाशित केले आहे.
डेटा देतो साक्ष
- चक्रीवादळ कॅटरिना : कॅटरिना हे 2005 मध्ये लुईझियानाला धडकणारे 5 श्रेणीचे चक्रीवादळ होते. या चक्री वादळात 1800 हून अधिक लोकांना आपला जीव गमवावा लागला होता आणि अब्जावधी डॉलर्सचे नुकसान झाले होते.
- चक्रीवादळ सँडी : 2012 मध्ये, चक्रीवादळ सॅंडीने न्यू जर्सीमध्ये कहर केला, ते श्रेणी 2 वादळ होते. या दरम्यान सुमारे 125 लोकांचा मृत्यू झाला होता आणि अब्जावधी डॉलर्सचे नुकसान झाले होते.
- चक्रीवादळ नर्गिस : हे 2008 मध्ये आलेले 4 श्रेणीचे वादळ होते. यामध्ये एक लाखाहून अधिक लोक मारले गेल्याची पुष्टी झाली, त्याशिवाय हजारो लोक त्यांच्या ठिकाणाहून विस्थापित झाले. वादळाचे नाव स्त्री असो वा पुरुष असो, सर्व इशाऱ्यांचा गांभीर्याने विचार करून पूर्वतयारी करायला हवी, जेणेकरून मोठी जीवितहानी टाळता येईल, याची ही तीन उदाहरणे आहेत.
कसे विभागले जातात वादळांचे वर्ग?
कोणत्याही चक्रीवादळाला त्याच्या वेगानुसार श्रेणींमध्ये विभागले जाते, यातील पहिली श्रेणी चक्रीवादळ आहे, ज्यामध्ये वाऱ्याचा वेग ताशी 60 ते 90 किमी पर्यंत असतो. वाऱ्याचा वेग ताशी 90 ते 120 किमी असणारे चक्रीवादळ दुसऱ्या श्रेणीत ठेवण्यात आले आहे. ताशी 120 ते 170 किमी वाऱ्याचा वेग असणारे चक्रीवादळ धोकादायक मानल्या गेलेल्या तिसऱ्या श्रेणीत ठेवण्यात आले आहे. ताशी 170 ते 220 किमी वेगाने येणारे चक्रीवादळ अतिशय धोकादायक मानले जाते. जर वाऱ्याचा वेग यापेक्षा जास्त असेल तर वादळ 5 व्या श्रेणीत ठेवले जाते, म्हणजे ते विनाशकारी असते.