तुमची फसवणूक कोणी करु नये, असे तुम्हाला वाटत असेल, तर तुम्ही रिझर्व्ह बँक ऑफ इंडियाचा (RBI) हा अहवाल जरूर वाचा. तुमच्या पाकिटात असलेल्या 100, 200 आणि 500 च्या नोटा तुमचे नुकसान करू शकतात. दुसरीकडे, जर तुम्ही 2000 च्या नोटा बदलण्यासाठी बँकेत जात असाल, तर हा अहवाल वाचणे तुमच्यासाठी खूप महत्वाचे आहे.
वास्तविक RBI ने नुकताच आपला वार्षिक अहवाल प्रसिद्ध केला आहे. या अहवालात देशात चलनात असलेल्या नोटांच्या संख्येची माहिती देण्यात आली आहे. यासोबतच हेही सांगण्यात आले आहे की, गेल्या वर्षभरात किती बनावट नोटा बाजारात फिरल्या, त्यामुळे तुमच्याही हातात खोट्या नोटा आल्या आहेत का, हे तुम्ही एकदा तपासा.
आरबीआयच्या अहवालात एप्रिल 2022 ते मार्च 2023 दरम्यान 100 रुपयांच्या सर्वाधिक बनावट नोटा पकडण्यात आल्याचे म्हटले आहे. अशा 92,237 नोटा आरबीआयकडे बाजारातून बँकांपर्यंत पोहोचल्या, तर एप्रिल 2021 ते मार्च 2022 दरम्यान त्यांची संख्या केवळ 78,699 नोटा होती. म्हणजेच बनावट नोटांच्या संख्येत लक्षणीय वाढ झाली आहे.
आरबीआयच्या अहवालात 200 आणि 500 च्या बनावट नोटा मोठ्या प्रमाणात सापडल्याचे म्हटले आहे. एप्रिल 2022 ते मार्च 2023 दरम्यान, 200 रुपयांच्या 27,074 बनावट नोटा पकडल्या गेल्या, तर 500 रुपयांच्या 79,669 बनावट नोटा आरबीआयकडे पोहोचल्या. तर एप्रिल 2021 ते मार्च 2022 दरम्यान त्यांची संख्या अनुक्रमे 27,258 आणि 91,110 होती.
सध्या देशभरात 2000 रुपयांच्या नोटा बदलल्या जात आहेत. तुम्हीही नोट बदलणार असाल तर ती खोटी आहे की नाही ते तपासा, कारण ती खोटी नोट असेल, तर तुम्हाला बँकेतून पैसे परत मिळणार नाहीत. एप्रिल 2022 ते मार्च 2023 दरम्यान, आरबीआयला 13,604 बनावट नोटा मिळाल्या आहेत. गेल्या वर्षी त्यांची संख्या केवळ 9,806 होती.