इलेक्ट्रिक कारची जगभरात खूप जाहिरात केली जात आहे. केवळ सामान्य लोकच नाही, तर मोठ्या कंपन्याही त्यांचे गुणगान गात आहेत. दिग्गज कॅब सेवा प्रदाता Uber ने देखील दिल्ली, मुंबई आणि बेंगळुरू येथे ईव्ही कॅब चालवण्याची घोषणा केली आहे. कंपनी येत्या दोन वर्षांत ईव्ही फ्लीट पार्टनर्सच्या सहकार्याने 25,000 इलेक्ट्रिक कार रस्त्यावर आणणार आहे. दुसरीकडे, सरकार इलेक्ट्रिक वाहनांना जोरदार प्रोत्साहन देत आहे आणि बॅटरीवर चालणारी वाहने खरेदी करण्यासाठी सबसिडी देखील देते.
वास्तविक, असे मानले जाते की इलेक्ट्रिक कार प्रदूषण पसरवत नाहीत, परंतु आयआयटी कानपूरच्या अभ्यासाने या दाव्याला आव्हान दिले आहे. भारतातील दिग्गज इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजीच्या अभ्यासात असा दावा करण्यात आला आहे की, पेट्रोल-डिझेल कारपेक्षा इलेक्ट्रिक कार जास्त प्रदूषण पसरवतात. हा दावा खरोखरच धक्कादायक आहे, कारण आतापर्यंत असे मानले जात होते की इलेक्ट्रिक कार इको-फ्रेंडली असतात.
IIT कानपूरच्या इंजिन रिसर्च लॅबच्या अहवालानुसार, इलेक्ट्रिक कारचे उत्पादन, चालवणे आणि स्क्रॅप करणे हे पेट्रोल-डिझेल आणि हायब्रीड कारच्या तुलनेत 15 ते 50 टक्के अधिक हरितगृह वायू (GHGs) उत्सर्जित करतात.
प्रति किलोमीटर किंमतीबद्दल बोलायचे तर, इलेक्ट्रिक कार खरेदी करणे, विमा काढणे आणि देखभाल करणे देखील 15-60 टक्क्यांनी महाग आहे. तथापि, अहवालात दावा करण्यात आला आहे की, हायब्रीड कार सर्वात इको-फ्रेंडली कार आहेत.
आयआयटी कानपूरने एका जपानी संस्थेच्या सहकार्याने हा अभ्यास केला आहे. तीन प्रकारच्या श्रेणी होत्या – दोन परदेशी श्रेणी आणि एक भारतीय श्रेणी. हा अभ्यास वाहनांच्या लाइफ सायकल अॅनालिसिस (LCA) आणि मालकीची एकूण किंमत (TCO) शोधण्यासाठी करण्यात आला.
आयआयटी कानपूरचे प्राध्यापक अविनाश अग्रवाल यांनी हा अभ्यास केला आहे. त्यांनी सांगितले की बॅटरीवर चालणाऱ्या इलेक्ट्रिक कार (BEVs) विजेवर चार्ज होतात. भारतात 75 टक्के वीज कोळशापासून तयार केली जाते, ज्यामध्ये कार्बन डायऑक्साइड असते. कार्बन-डायऑक्साइडमुळे प्रदूषण वाढते हे सर्वज्ञात आहे.
हायब्रिड इलेक्ट्रिक वाहने (एचईव्ही) कमी प्रदूषण करतात, असा दावा अहवालात करण्यात आला आहे. हायब्रीड कार या पेट्रोल-डिझेल आणि इलेक्ट्रिक कारपेक्षा चांगल्या आहेत. तथापि, या दोन्ही कारपेक्षा हायब्रीड वाहने खूपच महाग आहेत. हायब्रीड कारवरील कर जास्त असल्याने त्या महाग आहेत. म्हणूनच सरकारने हायब्रीड कारवर जेवढी सबसिडी दिली, तेवढीच सबसिडी इलेक्ट्रिक कारवर द्यायला हवी.
तथापि, टॅक्सी किंवा कॅब सेवेसाठी इलेक्ट्रिक वाहने हा एक चांगला पर्याय आहे. दुसरीकडे, इलेक्ट्रिक कार खरेदी करणे आणि चालवणे सामान्य लोकांसाठी महाग असू शकते.