बंगालच्या उपसागरात खोल दाबाचे क्षेत्र तयार होत असून ते चक्रीवादळाचे रूप धारण करणार आहे. या चक्री वादळाला ‘मोचा’ असे नाव देण्यात आले आहे. हे दाबाचे क्षेत्र आग्नेय आणि पूर्व-मध्य बंगालच्या उपसागरात आणि अंदमान समुद्रात तयार होत आहे. मोचा चक्रीवादळामुळे ईशान्येकडील सर्व राज्यांना सतर्कतेचा इशारा देण्यात आला आहे. अशा परिस्थितीत या चक्रीवादळाला मोचा हे नाव कसे पडले आणि ते कधी धडकणार, असा प्रश्न उपस्थित होत आहे.
भारतीय हवामानशास्त्र विभाग (IMD) नुसार, सोमवारी आग्नेय बंगालचा उपसागर आणि लगतच्या दक्षिण अंदमान समुद्रावर कमी दाबाचे क्षेत्र तयार झाले आहे. या चक्रीवादळाला मोचा हे नाव कसे पडले आणि कोणत्या देशाने हे नाव दिले हे आपण प्रथम जाणून घेऊया.
येमेनने या चक्रीवादळाला मोचा (मोखा) हे नाव दिले आहे. या चक्रीवादळाला लाल समुद्रातील बंदर शहर मोखा असे नाव देण्यात आले आहे. मोखा शहराबद्दल असे म्हटले जाते की या शहराने 500 वर्षांपूर्वी जगासमोर कॉफी आणली. येथे लक्षात घेण्यासारखी गोष्ट म्हणजे चक्रीवादळांची नावे स्थानिक नियमांच्या आधारे दिली जातात.
जागतिक मेट्रोलॉजिकल ऑर्गनायझेशन (WMO) आणि युनायटेड नेशन्स इकॉनॉमिक अँड सोशल कमिशन (ESCAP) च्या सदस्य देशांनी चक्रीवादळांना नाव देण्याची प्रणाली स्वीकारली आहे. WMO नुसार, अटलांटिक आणि दक्षिण गोलार्ध (भारतीय महासागर आणि दक्षिण पॅसिफिक) मधील उष्णकटिबंधीय चक्रीवादळांची नावे वर्णक्रमानुसार आणि मादी आणि पुरुषांच्या नावांनुसार आहेत. तर, उत्तर हिंद महासागरातील चक्रीवादळांची नावे देशांनुसार वर्णक्रमानुसार सूचीबद्ध आहेत.
भारतीय हवामान खात्यानुसार, मोचा चक्रीवादळ 9 मे रोजी तीव्र होण्याची शक्यता आहे. 10 मे रोजी ते चक्रीवादळाचे रूप धारण करेल. हे चक्रीवादळ 12 मे च्या सुमारास बांगलादेश आणि म्यानमारकडे वळेल. आयएमडीचे महासंचालक एम महापात्रा यांनी सांगितले की, जेव्हा चक्रीवादळ किनाऱ्याकडे सरकते आणि कमी दाबाच्या क्षेत्रात दाब वाढू लागतो, तेव्हाच आपल्याला त्याच्या टक्कर आणि धोकादायक बनण्याच्या वेळेची माहिती मिळू शकेल.
ते म्हणतात की सध्या विभागाकडून एक निवेदन जारी करण्यात आले आहे. पण योग्य माहिती लवकरच उपलब्ध करून दिली जाईल, कारण मॉडेल पाच दिवसांच्या अंदाजात अचूक माहिती देऊ शकतील.
इशारा देताना हवामान खात्याने सांगितले की, मंगळवारी लहान जहाजे आणि मच्छिमारांना समुद्रात जाण्याची गरज नाही. 8 ते 12 मे या कालावधीत अंदमान आणि निकोबार बेटांजवळ पर्यटन, किनाऱ्यावरील क्रियाकलाप आणि शिपिंगला परवानगी देऊ नये, असे त्यांनी अधिकाऱ्यांना सांगितले आहे.