या वर्षातील पहिले चंद्रग्रहण आज म्हणजेच शुक्रवारी रात्री होणार आहे. ही घटना भारतात पाहायला मिळणार आहे. शुक्रवारी रात्री 8.44 वाजता सुरू होऊन पहाटे 1.02 वाजता संपेल. या चंद्रग्रहणाचे वर्णन सावली असे केले आहे. खरं तर, ज्योतिष आणि विज्ञान या दोन्हीमध्ये चंद्रग्रहणाबद्दल अनेक गोष्टी सांगण्यात आल्या आहेत. अशा परिस्थितीत यंदाचे चंद्रग्रहण किती वेगळे आहे, हे विज्ञानाच्या दृष्टिकोनातून समजून घेणे गरजेचे आहे.
विज्ञानाच्या दृष्टिकोनातून, चंद्रग्रहण केव्हा आणि कसे होते, पेनम्ब्रल ग्रहण किती वेगळे आहे आणि चंद्रग्रहण केवळ पौर्णिमेला का होते हे समजून घ्या.
चंद्रग्रहण फक्त पौर्णिमेच्या दिवशीच होते. यालाही स्वतःचे कारण आहे. वास्तविक पृथ्वी सूर्याभोवती फिरते आणि चंद्र पृथ्वीभोवती फिरतो. या दरम्यान जेव्हा पृथ्वी सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येते तेव्हा अशी परिस्थिती निर्माण होते. अशा स्थितीत चंद्राचा सावलीचा भाग गडद होतो. यामुळेच चंद्र पाहताना तो भाग काळा दिसतो. याला चंद्रग्रहण म्हणतात. परंतु शुक्रवारी होणाऱ्या चंद्रग्रहणाचे वर्णन पेनम्ब्रल चंद्रग्रहण असे करण्यात आले आहे.
ते किती वेगळे आहे, आता तेही समजून घेऊ. वास्तविक, चंद्रग्रहणात पृथ्वी सूर्य आणि चंद्राच्या मध्ये येते, परंतु जेव्हा पृथ्वीची सावली थेट चंद्रावर पडत नाही, तेव्हा त्याला पेनम्ब्रल चंद्रग्रहण म्हणतात. अशा प्रकारे ते इतर चंद्रग्रहणांपेक्षा थोडे वेगळे आहे.
चंद्रग्रहणाच्या घटनेबद्दल एक प्रश्न सर्वात सामान्य आहे की ही घटना केवळ पौर्णिमेच्या दिवशीच का घडते. वास्तविक, जेव्हा चंद्र पृथ्वीच्या सावलीत प्रवेश करतो, तेव्हा ही घटना घडते, सहसा त्या दिवशी पौर्णिमा असते.
आता प्रश्न असाही पडतो की दर पौर्णिमेला चंद्रग्रहण का होत नाही? यालाही कारण आहे. याचे कारण म्हणजे चंद्राची कक्षा पृथ्वीच्या कक्षेकडे सुमारे 5 अंशाने झुकलेली असते. त्याच्या कलतेमुळे, चंद्र प्रत्येक वेळी पृथ्वीच्या सावलीपर्यंत पोहोचत नाही. एकतर ते वरून जाते किंवा खालून बाहेर येते. यामुळेच पौर्णिमेची उपस्थिती म्हणजे चंद्रग्रहण नक्कीच होईल असे नाही.
शुक्रवारी होणारे चंद्रग्रहण आशिया, युरोप, आफ्रिका, ऑस्ट्रेलियासह जगातील अनेक भागांतून दिसणार आहे. आजच्या चंद्रग्रहणात चंद्राचा कोणताही भाग कापलेला दिसणार नसला तरी त्यात अस्पष्टता नक्कीच दिसेल असा तज्ज्ञांचा दावा आहे. चंद्रग्रहणाची घटना स्पष्टपणे पाहण्यासाठी दुर्बिणीचा वापर केला जाऊ शकतो.