भारतीय रेल्वे हे जगातील चौथ्या क्रमांकाचे मोठे नेटवर्क आहे. 17 झोनमध्ये विभागलेल्या रेल्वे नेटवर्कमध्ये 19 हजारांहून अधिक गाड्या धावतात. या गाड्यांच्या स्वतःच्या श्रेणी देखील आहेत. यामध्ये Aemu, Demu आणि Memu यांचा समावेश आहे. वेगवेगळ्या गरजांनुसार त्यांचा वापर केला जातो. बहुतेक प्रवाशांना त्यांची नावे ऐकू येतात, पण शेवटच्या तीन प्रकारच्या गाड्यांमध्ये काय फरक आहे, हे कळत नाही. चला, जाणून घेऊया त्यांच्यात काय फरक आहे.
मेमू (MEMU): याला मेन इलेक्ट्रिक मल्टिपल युनिट म्हणतात. MEMU ट्रेन EMU पेक्षा थोडी प्रगत आहे. मेमू गाड्या सहसा 200 किमी पेक्षा जास्त अंतर कापतात. यात चार डब्यांसह एक पॉवर कार असते. त्याच्या मदतीने ट्रॅक्शन मोटर चालते. मेमू ट्रेन आणि ईएमयू ट्रेनमध्ये फारसा फरक नाही.
इमू EMU: त्याचे पूर्ण नाव इलेक्ट्रिक मल्टिपल युनिट आहे. कोलकाता, मुंबई, दिल्ली आणि चेन्नई या महानगरांमध्ये ईएमयू ट्रेनचा वापर केला जातो. मुंबईची लोकल ट्रेन हे त्याचे उदाहरण आहे. या गाड्या शहर आणि उपनगरी भागांना जोडण्याचे काम करतात. ते लांब अंतर करत नाही. हे विजेवर चालते आणि त्यात एक पेंटोग्राफ आहे, जो त्यास वीज पुरवतो. ते ट्रॅक्शन मोटरला शक्ती प्रसारित करते आणि अशा प्रकारे ट्रेन वेग घेते. ते ताशी 60 ते 100 किलोमीटर वेगाने धावते.
डेमू (DEMU): हे डिझेल मल्टिपल युनिट म्हणून ओळखले जाते. ते डिझेलवर चालते. डेमूमध्ये जनरेटरचा वापर केला जातो. डेमूचे तीन प्रकार आहेत. पहिला डिझेल मेकॅनिकल DEMU, दुसरा डिझेल हायड्रोलिक DEMU आणि तिसरा डिझेल इलेक्ट्रिक DEMU. यात तीन डब्यांच्या नंतर पॉवर कार आहे. याला एनर्जी एफिशियंट ट्रेन म्हणतात. या संपूर्ण ट्रेनमध्ये पाच युनिट्स आहेत. चार बॉक्स एक युनिट बनवतात. प्रत्येक युनिटमध्ये एक इनबिल्ट इंजिन बसवण्यात आले आहे. याला लोकल गाड्यांचे बदललेले रूप म्हणता येईल.
170 वर्षे जुने भारतीय रेल्वेचे नेटवर्क 45 हजार किलोमीटरच्या त्रिज्येमध्ये पसरलेले आहे. देशातील सर्वात मोठे 1,366 मीटरचे व्यासपीठ उत्तर प्रदेशातील गोरखपूर येथे आहे. तथापि, दक्षिण कर्नाटकातील हुबळी जंक्शन रेल्वे स्थानकावर 1505 मीटर लांबीचा प्लॅटफॉर्म तयार करण्याची तयारी सुरू आहे. ते तयार होताच देशातील सर्वात मोठे व्यासपीठ गोरखपूरमधून हिरावून घेतले जाऊ शकते.