यश चोप्रा आणि रिलायन्स, फेसबुक, गुगल यांच्यात आहे अनोखे कनेक्शन, हे प्रकरण जाणून तुम्हीही म्हणाल वाह

देखा एक ख्वाब तो सिलसिले हुए… यश चोप्रा यांच्या ‘सिलसिला’ चित्रपटातील हे गाणे खरे तर एका ‘स्वप्नाचे’ वर्णन करते. असे स्वप्न जे यशराज बॅनरच्या रूपाने भारतातील आणि जगभरातील लोकांना मनोरंजनाचा डोस देत आहे. यशराज बॅनरच्या नुकत्याच प्रदर्शित झालेल्या ‘पठाण’ने एक संपूर्ण नवीन ‘सक्सेस स्टोरी’ लिहिली आहे. मग यशराज चोप्रा आणि त्यांच्या चित्रपट निर्मिती संस्थेला जवळपास 50 वर्षे अतुलनीय ठेवणारे असे काय आहे? यशराज फिल्म्सला गुगल, फेसबुक किंवा रिलायन्स इंडस्ट्रीजच्या बरोबरीने उभे करणारे काय आहे?

अलीकडेच, ‘द रोमॅंटिक्स’ ही माहितीपट OTT प्लॅटफॉर्म Netflix वर आली आहे. ही मालिका यश चोप्रा यांच्या ‘यश राज फिल्म्स’ कंपनीची कथा सांगते. कोरोनानंतर, जेव्हा संपूर्ण बॉलिवूड एकामागून एक फ्लॉप चित्रपट देत होते, तेव्हा यशराज बॅनरचा ‘पठाण’ हिट होणे स्वतःच कौतुकास्पद आहे. ‘दिलवाले दुल्हनिया ले जायेंगे’ सारखे सर्वकाळ हिट चित्रपट देणारा यश चोप्रा यांचे स्वप्न आज त्यांचा मुलगा आदित्य चोप्रा जगत आहे. मग या ग्रुपचे यशाचे सूत्र काय आहे…

गुगल असो किंवा फेसबुक आणि रिलायन्स… प्रत्येक चांगली कंपनी भविष्यातील प्रगतीसाठी जोखीम घेते, जितकी जास्त जोखीम घेण्याचा हेतू आणि विचार असतो तितका तिचा व्यवसाय अधिक वाढतो. ही गोष्ट यशराज बॅनरलाही लागू आहे.

लक्षात ठेवा, निर्माता म्हणून यश चोप्राचा पहिला चित्रपट 1973 मध्ये राजेश खन्ना, राखी आणि शर्मिला टागोर यांचा ‘दाग’ आला होता. ज्या काळात समाजात आदर्शवाद आणि कुटुंबाची परंपरा होती, त्या काळात ‘दुहेरी लग्न’ सारख्या परिस्थितीवर अनोखी कथा रचून चित्रपट बनवण्याचा धोका पत्करला. तरीही, हा एक छोटासा धोका होता.

आता 1980 च्या दशकात जाऊ या… जेव्हा भारतात VCR आणि VCR पार्लरचा ट्रेंड जोर धरू लागला होता. लोकांना थिएटरमध्ये आणणे कठीण झाले. याचा परिणाम चित्रपटांच्या दर्जावर होऊ लागला, बॉलीवूडचे चित्रपट शिळे होऊ लागले किंवा दक्षिण भारतीय चित्रपटांचे रिमेक तेव्हाच प्रचलित झाले.

पण नंतर यश चोप्राने जोखीम पत्करली… स्वित्झर्लंडला जाऊन ‘चांदनी’ चित्रपटाचे शूटिंग परदेशी लोकेशनवर केले आणि एक लव्हस्टोरी फॅमिली ड्रामा प्रदर्शित केला. या चित्रपटाने श्रीदेवीला रातोरात मोठी स्टार बनवली. यासह, रोमँटिक चित्रपटांच्या श्रेणीत यश चोप्राची राजवट बहाल करण्यात आली.

ही जोखीम पत्करण्याची पद्धत जेव्हा Google ने YouTube विकत घेतले किंवा Facebook ने Instagram करार केला किंवा रिलायन्स इंडस्ट्रीजने Jio मध्ये गुंतवणूक केली, तेव्हा सारखीच आहे.

रोमँटिक चित्रपटांसाठी आज यश चोप्रा यांचे नाव जास्त लोकप्रिय असेल, पण एक काळ असा होता, जेव्हा हे प्रॉडक्शन हाऊस अॅक्शनने भरलेले चित्रपट बनवायचे. आता ‘दीवार’, ‘त्रिशूल’ आणि ‘काला पत्थर’ या चित्रपटांना कसे विसरता येईल.

या चित्रपटांनी अमिताभ बच्चन यांना ‘अँग्री यंग मॅन’ बनवले. त्याच वेळी, 80 च्या दशकात फॅमिली ड्रामा चित्रपट येऊ लागले, जसे की सिलसिला, विजय इत्यादी, जे 90 च्या दशकातही यशराज बॅनरची ओळख राहिले. यशराज बॅनरने एका शैलीतून दुसऱ्या शैलीकडे कसे वळले आणि यशस्वी व्यवसाय करण्यासाठी सर्व प्रकारच्या प्रेक्षकांचे मनोरंजन कसे केले हे ते दाखवते.

ET च्या बातमीनुसार, ‘पठाण’ सारख्या नुकत्याच रिलीज झालेल्या अॅक्शन पॅक्ड चित्रपटाने बॉक्स ऑफिसवर 1000 कोटींहून अधिक कलेक्शन केले आहे. एवढेच नाही तर असे करणारा हा पहिलाच हिंदी चित्रपट आहे. तर गेल्या वर्षी जानेवारी-मार्चमध्ये यशराज बॅनरने 115 कोटी रुपयांचा नफा कमावला होता आणि त्याची एकूण कमाई 626 कोटी रुपये होती.

गुगलने आपला व्यवसाय वाढवण्यासाठी केवळ YouTube वर पैज लावली नाही, तर जोखीम पत्करून अँड्रॉइडसारखे प्लॅटफॉर्म तयार केले आहे. त्याच वेळी, फेसबुकने स्नॅपचॅट आणि टीकटॉक सारख्या प्रतिस्पर्ध्यांना दूर करणारी बरीच वैशिष्ट्ये इंस्टाग्राममध्ये जोडली आहेत.

त्याचप्रमाणे रिलायन्स इंडस्ट्रीजने लोकांना आधी मोफत आणि नंतर स्वस्त इंटरनेट देऊन जिओच्या माध्यमातून आपला व्यवसाय वाढवला. एवढेच नाही तर स्वत:च्या तेल आणि पेट्रोलियम व्यवसायाशिवाय त्यांनी नवीन व्यवसायही सुरू केला. आता तो रिटेल क्षेत्रातही तेच काम करणार आहे.

यश चोप्रा आणि त्यांच्या कंपनीप्रमाणेच Google, Facebook आणि Reliance यांना योग्य संधी शोधून फायदा झाला. YouTube ला Google ने $1.65 बिलियन मध्ये विकत घेतले होते, त्या वेळी हा एक अवाजवी किमतीचा सौदा मानला जात होता आणि त्याचा परिणाम सर्वांसमोर आहे. त्याचप्रमाणे फेसबुकने इंस्टाग्रामसाठी $1 बिलियन दिले, परंतु आज ते $51 बिलियन कमाई करते. जे फेसबुकच्या संपूर्ण उत्पन्नाच्या 45 टक्के आहे.

त्याचप्रमाणे रिलायन्सने जिओवर 1.5 लाख कोटी रुपयांची गुंतवणूक केली. हा मोठा धोका होता. पण आज जिओ देशातील सर्वात मोठी टेलिकॉम कंपनी आहे. येत्या काही दिवसात ही 5G ची सर्वात मोठी कंपनी देखील असेल. किरकोळ क्षेत्रातही कंपनी सतत विस्तारत आहे. आज रिलायन्स इंडस्ट्रीजच्या एकूण महसुलात जिओ आणि रिटेलचा वाटा सुमारे 50 टक्के आहे.