रिलायन्स इंडस्ट्रीज नेहमीच किंमत युद्धाच्या माध्यमातून प्रत्येक व्यावसायिक क्षेत्राला स्वतःच्या आवडीनुसार साचेबद्ध करण्याचे काम करते. जेव्हा कंपनी पहिल्यांदा दूरसंचार क्षेत्रात उतरली होती, तेव्हा तिने 50 पैशांचा कॉल पर्याय लाँच केला होता. नंतर, जेव्हा कंपनीने Jio सोबत या क्षेत्रात प्रवेश केला, तेव्हा त्यांनी लोकांना स्वस्त 4G इंटरनेट कनेक्टिव्हिटी दिली आणि आता रिटेल क्षेत्रातही बदल करण्याचा हाच दृष्टिकोन वापरताना दिसत आहे.
रिलायन्स इंडस्ट्रीजने एक प्रकारे वसतिगृह बनवून देशातील सर्वात मोठ्या रिटेल ब्रँड ‘बिग बाजार’वर आपला अधिकार प्रस्थापित केला, तेव्हाच कंपनीचे अध्यक्ष मुकेश अंबानी या क्षेत्रात मोठी खेळी करणार असल्याचे स्पष्ट झाले. रिलायन्सने एकामागून एक अनेक ब्रँड्स विकत घेतले आणि आता कंपनी प्राइस वॉरने बाजारात दहशत निर्माण करण्याच्या तयारीत आहे.
मुकेश अंबानींनी रिलायन्स रिटेलला एवढा ‘बिग जायंट’ बनवला आहे की सध्या कंपनीकडे तुमच्या बाथरूमच्या टॉवेलपासून ते स्वयंपाकघरात वापरल्या जाणाऱ्या मैदा-डाळ-तांदूळ, लहान मुलांच्या खेळण्यांपासून ते पेप्सी-कोका कोलापर्यंत सर्व काही आहे. कंपनीकडे देशातील सर्वात मोठे रिटेल स्टोअर नेटवर्क देखील आहे.
अलीकडेच कंपनीने ‘Independence’ नावाचा फूड ब्रँड लॉन्च केला आहे. या ब्रँड अंतर्गत, कंपनी पीठ, डाळी, तांदूळ ते तेल आणि मसाल्यांपर्यंत स्वयंपाकघरात वापरली जाणारी जवळपास सर्व उत्पादने आणत आहे. त्याच वेळी, कंपनीकडे मसाल्यांसाठी ‘गुड लाइफ’, नमकीन इत्यादी स्नॅक्ससाठी ‘स्नॅक टॅक’ आणि कोला मार्केटसाठी ‘कॅम्पा कोला’ असा ब्रँड आहे.
इतकेच नाही तर काही काळापूर्वी अशी बातमी आली होती की कंपनी होम स्टाइलिंगच्या प्रसिद्ध ब्रँड ‘पोर्टिको’मध्ये बहुसंख्य हिस्सा घेणार आहे. कपडे-शूज क्षेत्रात असताना, कंपनीकडे ‘ट्रेंड्स’, दागिन्यांसाठी ‘रिलायन्स ज्वेल्स’, गॅझेट्ससाठी ‘रिलायन्स डिजिटल’ अशी साखळी आहे. म्हणजेच, तुम्ही वापरत असलेली प्रत्येक गोष्ट आता रिलायन्सच्या ब्रँड इकोसिस्टमचा एक भाग आहे किंवा रिटेल व्यवसाय म्हणा.
रिलायन्स इंडस्ट्रीजने रिटेल क्षेत्राचा फायदा घेण्यासाठी ‘ओम्नी मॉडेल’ बनवण्याचे आणखी एक काम केले आहे. जिथे कंपनीची देशात सर्वाधिक 15,000 आधुनिक रिटेल स्टोअर्स आहेत. त्याच वेळी, कंपनी Jio मार्ट ब्रँडद्वारे ऑनलाइन रिटेलिंगमध्ये देखील आहे. Ajio.com हा रिलायन्स ब्रँड देखील आहे. याशिवाय कंपनीने देशभरातील 3 लाखांहून अधिक किराणा दुकाने जोडण्याचे काम केले आहे.
जेव्हा रिलायन्स इंडस्ट्रीजने ‘इंडिपेंडन्स’ ब्रँड लॉन्च केला तेव्हा कंपनीने स्पष्टपणे सांगितले होते की ती त्याच्यासोबत ‘गो-टू-मार्केट’ दृष्टिकोन स्वीकारेल. म्हणजेच या ब्रँडचा माल केवळ रिलायन्सच्या स्टोअरमध्येच उपलब्ध होणार नाही, तर देशभरातील किराणा दुकानांमध्येही उपलब्ध असेल. एवढेच नाही तर कंपनीने यासाठी डीलर नेटवर्क उभारण्यासही सुरुवात केली आहे.
आता रिटेल मार्केटमध्ये घुसखोरी वाढवण्याची बाब आहे, रिलायन्स इंडस्ट्रीजने किंमत युद्ध सुरू केले आहे. पेप्सी आणि कोका-कोला सारख्या कंपन्यांशी स्पर्धा करण्यासाठी, रिलायन्स इंडस्ट्रीजने ‘कॅम्पा कोला’ सारखे वारसा ब्रँड विकत घेतले आहेत. कंपनीने 200 मिलीसाठी 10 रुपये आणि 500 मिलीसाठी 20 रुपये किंमत ठेवली आहे. जे इतर ब्रँडच्या तुलनेत खूपच स्वस्त आहे.
त्याचप्रमाणे रिलायन्सचा ‘ग्लिमर’ ब्युटी सोप, ‘गेट रिअल’ नैसर्गिक साबण आणि ‘पुरिक’ हायजीन सोपची किंमत फक्त 25 रुपये आहे. 100 ग्रॅम ‘लक्स’ 35 रुपयांना, 75 ग्रॅम ‘डेटॉल’ 40 रुपयांना आणि 100 ग्रॅम ‘संतुर’ 34 रुपयांना मिळते. त्याचप्रमाणे, ‘सर्फ एक्सेल मॅटिक’ (सुमारे 325 रुपये) शी स्पर्धा करणाऱ्या ‘एंझो’ लिक्विडची किंमत 250 रुपये आहे.