लवकरच तुमचा पासपोर्ट बदलणार आहे. येत्या काही दिवसांत तुमच्या पासपोर्टची जागा ई-पासपोर्ट घेईल. यामुळे तुम्हाला परदेशात जाणे सोपे होईल. यासह, पासपोर्टमध्ये आपला संग्रहित डेटा अधिक सुरक्षित होईल. आता हा ई-पासपोर्ट म्हणजे काय? तुमच्या विद्यमान पासपोर्टपेक्षा तो कसा वेगळा आहे? आणि ते कसे कार्य करेल. ते जाणून घेऊया.
ई-पासपोर्ट म्हणजे काय?
ई-पासपोर्ट सामान्य भौतिक पासपोर्टप्रमाणे काम करेल. पण वेगळी गोष्ट म्हणजे त्यात एक छोटी इलेक्ट्रॉनिक चिप असेल. तुमचा सर्व महत्त्वाचा डेटा पासपोर्टमध्ये असलेल्या चिपमध्ये असेल. यामध्ये तुमचे नाव, जन्मतारीख, घराचा पत्ता इत्यादि. ई-पासपोर्टमध्ये रेडिओ फ्रिक्वेन्सी आयडेंटिफिकेशन (RFID) चिप वापरली जाईल. या चिपच्या मदतीने अधिकाऱ्यांना प्रवाशांच्या तपशीलाची तत्काळ पडताळणी करता येणार आहे.
ई-पासपोर्ट जारी करण्यामागील सरकारचा उद्देश बनावट पासपोर्टचा प्रसार कमी करणे हा आहे. यासोबतच सुरक्षा वाढवायची आहे आणि डुप्लिकेशन आणि डेटा टेम्परिंग कमी करायची आहे.
ई-पासपोर्ट कधी येणार?
दैनिक भास्करच्या वृत्तानुसार, सरकारी ई-पासपोर्टचा पायलट प्रोजेक्ट यावर्षी मे महिन्यात सुरू होणार आहे. यामध्ये सरकार सुरुवातीला 10 लाख पासपोर्ट जारी करणार आहे. यासाठी अशा पासपोर्ट सेवा केंद्रांची ओळख पटवली जात आहे जिथून कमी पासपोर्ट काढले जातात. गर्दीच्या केंद्रांवर याचा परिणाम होऊ नये, अशी सरकारची इच्छा आहे.
सध्याचा पासपोर्ट देखील अपग्रेड करावा लागेल का?
विद्यमान पासपोर्ट धारकांना ई-पासपोर्टमध्ये अपग्रेड करावे लागेल की नाही हे सरकारने अद्याप जाहीर केलेले नाही. किंवा ई-पासपोर्टसाठी अर्ज करण्यासाठी, विद्यमान पासपोर्ट संपण्याची प्रतीक्षा करावी लागेल. ई-पासपोर्टसाठी अर्ज करण्याची प्रक्रिया भौतिक पासपोर्ट सारखीच असेल. तथापि, एकदा ही सेवा देशात उपलब्ध झाल्यानंतर, नवीन अर्जदारांना थेट ई-पासपोर्ट मिळतील.
ई-पासपोर्ट कसा असेल?
भारतातील ई-पासपोर्ट सामान्य पासपोर्टसारखे दिसणार आहेत, ज्यामध्ये एक चिप बसवली जाईल. त्यामुळे, हा भौतिक पासपोर्ट केवळ दृश्यमान असेल.
ई-पासपोर्ट कोण बनवणार?
भारतात, टाटा कन्सल्टन्सी सर्व्हिसेस (TCS) ही दिग्गज टेक कंपनी ई-पासपोर्टवर काम करत आहे आणि या वर्षी सुरू करण्याची जबाबदारीही कंपनीचीच आहे.