जेव्हा दक्षिण आफ्रिकेचा महिला क्रिकेट संघ त्यांच्याच देशात खेळल्या गेलेल्या ICC महिला T20 विश्वचषक-2023 च्या अंतिम फेरीत पोहोचला, तेव्हा आशा होती की ते त्यांचा पहिला विश्वचषक जिंकतील. पण हा मार्ग त्यांच्यासाठी सोपा नाही, हे सर्वांना माहीत होते. कारण ऑस्ट्रेलिया त्यांच्यासमोर होता. याच ऑस्ट्रेलियाचा महिला क्रिकेटवर दबदबा आहे. या संघाने पुन्हा एकदा सिद्ध केले की ते महिला क्रिकेटवर राज्य का करतात. दक्षिण आफ्रिकेचा संघ हा सामना 19 धावांनी हरला आणि यासह ऑस्ट्रेलियाने सहाव्यांदा टी-20 विश्वचषक जिंकला. येथे एक गोष्ट लक्षात घेण्यासारखी आहे. महिला गटातील T20 विश्वचषक 2009 मध्ये सुरू झाला आणि रविवारी संपलेल्या विश्वचषकासह, आतापर्यंत एकूण आठ विश्वचषक खेळले गेले आहेत, त्यापैकी सहा ऑस्ट्रेलियाने जिंकले आहेत.
हा नियम फक्त टी-20 मध्येच नाही तर वनडेमध्येही आहे. ऑस्ट्रेलियामध्ये एकदिवसीय क्रिकेटमध्ये सात विश्वचषक आहेत. महिला गटातील एकदिवसीय विश्वचषक 1973 मध्ये सुरू झाला. आतापर्यंत, एकदिवसीय स्वरूपात एकूण 12 विश्वचषक खेळले गेले आहेत, त्यापैकी ऑस्ट्रेलियाने सात जिंकले आहेत. येथेही या संघाचे वर्चस्व आहे. या संघाने 50 वर्षांत एकूण 13 विश्वचषक जिंकले आहेत. आता प्रश्न असा आहे की या संघाने इतकी जेतेपदे कशी जिंकली? या संघात असे काय आहे की या संघाच्या जवळपासही दुसरा संघ नाही?
महिला क्रिकेटची आज खूप वेगाने प्रगती झाली आहे आणि आता खऱ्या अर्थाने ऑस्ट्रेलियालाही स्पर्धा मिळू लागली आहे, पण तरीही ऑस्ट्रेलियाला तोड नाही. या संघाला प्रत्येक परिस्थितीतून सामने कसे जिंकायचे हे माहित आहे आणि मोठ्या सामन्यांमध्ये कोणीही त्यांच्याशी स्पर्धा करू शकत नाही. बाकीचे देश आता महिला क्रिकेटमध्ये पुढे जात आहेत, पण ऑस्ट्रेलिया फार पूर्वीपासून या सगळ्यांच्या पुढे आहे. याची अनेक कारणे आहेत आणि त्यातील प्रमुख कारण म्हणजे ऑस्ट्रेलियात महिला क्रिकेटला महत्त्व दिले जाते. क्रिकेट ऑस्ट्रेलिया महिला क्रिकेटच्या विकासावर लक्ष केंद्रित करते आणि देशांतर्गत क्रिकेटमध्ये मजबूत संरचना आहे. ऑस्ट्रेलियातील पुरुष क्रिकेट आणि महिला क्रिकेटमध्ये अजूनही अनेक स्केलवर फरक आहे आणि ते मानधनात स्पष्टपणे दिसून येते.
क्रिकेट ऑस्ट्रेलियाने महिला क्रिकेटमध्ये दीर्घकाळापासून गुंतवणूक केली आहे. याचे एक उदाहरण आहे. आयपीएल सुरू झाल्यावर इतर देशांनी त्याची कॉपी केली. पण महिला क्रिकेटसाठी अशा लीगचा विचार कोणी केला नव्हता. ऑस्ट्रेलियानेच पहिल्यांदा महिला लीगचे आयोजन केले होते. महिला बिग बॅश लीग (WBBL) 2011 मध्ये सुरू झाली. यानंतर इतर देशांनी हा मार्ग अवलंबण्याचे ठरवले. महिला प्रीमियर लीग (WPL) या वर्षी पहिल्यांदाच भारतात खेळवली जाणार आहे, ज्यासाठी भारतीय क्रिकेट नियामक मंडळ (BCCI) चार वर्षांपासून तयारी करत होते. यावरून ऑस्ट्रेलिया देशांतर्गत स्तरावर महिला क्रिकेटबाबत किती गंभीर आहे हे दिसून येते.
जेव्हा देशांतर्गत क्रिकेटकडे लक्ष दिले जाते, तेव्हा त्याचा परिणाम आंतरराष्ट्रीय क्रिकेटवर दिसून येतो. कारण त्यामुळे संघ मजबूत होतो. ऑस्ट्रेलियानेही तेच केले. त्याच्याकडे एक संघ आहे ज्यात खोली आहे. ज्यामध्ये असे खेळाडू आहेत जे प्रत्येक परिस्थितीत खेळून संघाला विजय मिळवून देऊ शकतात. आजच्या काळात इतर संघ बघितले तर त्यांच्याकडे 4-5 पेक्षा जास्त असे खेळाडू नाहीत, जे सामना फिरवू शकतात, पण ऑस्ट्रेलियाचा संपूर्ण संघ खूप आहे. मजबूत त्यांच्याकडे महान फलंदाज आहेत, जे उत्तम गोलंदाजही आहेत.
ऑस्ट्रेलियाच्या खेळातून विरोधी संघावर वर्चस्व गाजवण्याची इच्छा दिसून येते आणि असे खेळाडू त्यांच्याकडे असल्यामुळे ते तसे करतात. आक्रमक क्रिकेट कसे खेळायचे हे या संघाला माहीत आहे आणि ते तसे करतात. मग या संघाची फलंदाजी बघा की गोलंदाजी किंवा क्षेत्ररक्षण. प्रत्येक बाबतीत संघ बाकीच्यांपेक्षा पुढे आहे. शिवाय, ऑस्ट्रेलियातही महान खेळाडूंचा समूह आहे. त्याच्याकडे खेळाडूसाठी अनेक पर्याय आहेत आणि नवीन खेळाडू संधीची वाट पाहत आहेत. फिरकीपटू एलाना किंग हे त्याचे उदाहरण आहे.
ऑस्ट्रेलियानेही पुरुष क्रिकेटमध्ये दीर्घकाळ आपला दबदबा दाखवला आहे. हा संघ पुरुष गटात सर्वाधिक एकदिवसीय विश्वचषक जिंकणारा संघ आहे. ऑस्ट्रेलियाने पाच वेळा एकदिवसीय विश्वचषक जिंकला आहे, तर या संघाला फक्त एकदाच टी-20 विश्वचषक जिंकता आला आहे. म्हणजेच पुरुष संघाच्या एकूण विश्वचषकांची संख्या पाहिली तर ती सहा आहे, जी महिला संघाच्या एकूण विश्वचषक स्पर्धेच्या निम्मीही नाही. पुरुष संघ कमकुवत आहे असे नाही, या संघाने जवळपास दोन दशके जागतिक क्रिकेटवर राज्य केले असले तरी महिला संघाने दाखवलेला दबदबा अजूनही कायम आहे. याचे एक कारण असे असू शकते की पुरुष संघात पुन्हा तेच खेळाडू नव्हते जे 90 आणि 2000 च्या दशकात होते तर महिला संघात चांगले खेळाडू होते.
ऑस्ट्रेलियाच्या महिला संघाच्या यशाचे आणखी एक कारण म्हणजे येथे स्पर्धा कमी आहे. आधी म्हटल्याप्रमाणे इतर देशांनी महिला क्रिकेटच्या विकासाकडे फारसे लक्ष दिले नाही. गेल्या 7-8 वर्षात इतर देशांनी याकडे लक्ष देण्यास सुरुवात केली आणि त्यामुळेच ऑस्ट्रेलियाला फारशी स्पर्धा मिळत नाही, ज्यामुळे तो इतर संघांपेक्षा एक पाऊल पुढे आहे.