हिंदू धर्मात फाल्गुन महिन्यातील पौर्णिमेला होलिकेचे दहन आणि पूजा करणे याला केवळ धार्मिकच नाही तर ज्योतिषशास्त्रीयही महत्त्व आहे. पंचांगानुसार, या वर्षी होलिका दहन मंगळवार, 07 मार्च 2023 रोजी संध्याकाळी 06:24 ते 08:51 या दरम्यान एका शुभ मुहूर्तावर केले जाईल. हिंदू मान्यतेनुसार होलिका दहनाची पूजा, तिचा अग्नी आणि भस्माशी असलेला संबंध हे सर्व प्रकारचे संकट दूर करून सुख व सौभाग्य प्राप्तीचे माध्यम मानले जाते, त्याच होलिकेच्या पूजन आणि दर्शनाबाबतही काही विशेष सूचना देण्यात आल्या आहेत. चला तर मग जाणून घेऊया चुकूनही होळीच्या आधी केली जाणारी होलिका दहनाची पूजा कोणत्या लोकांनी पाहू नये.
1. अशा स्त्रीने होलिका दहन पाहू नये
हिंदू मान्यतेनुसार, नवविवाहित मुलींनी होलिका दहनाची पूजा करू नये किंवा लग्नानंतरच्या पहिल्या होळीला दहन करू नये. असे मानले जाते की जळणारी होलिका पाहिल्यानंतर तिला अपराधीपणाची भावना येते आणि तिचे सुख आणि भाग्य कमी होण्याची शक्यता असते. हिंदू मान्यतेनुसार, जेव्हा एखादी नवविवाहित स्त्री होलिका दहन पाहते, तेव्हा तिच्या शुभेच्छाही त्याच होलिका अग्नीत जळून राख होतात.
2. सासू आणि सून यांनी मिळून करू नये होलिकाची पूजा
हिंदू मान्यतेनुसार, चुकूनही सुनेने सासूसोबत होलिका दहनाची पूजा करायला जाऊ नये. सासू आणि सून यांनी एकत्र होलिका पाहणे आणि एकत्र पूजा करणे हा मोठा दोष मानला जातो. मान्यता, या नियमाकडे दुर्लक्ष करणाऱ्यांमुळे सासू-सून यांच्यातील नातेसंबंध आंबट होतात आणि त्यांचे परस्पर प्रेम आणि सौहार्द कमी होते.
3. गर्भवती महिलांसाठी शुभ मानले जात नाही होलिका दहन
सनातन परंपरेत पूजेशी संबंधित गर्भवती महिलांसाठी काही विशेष नियम सांगण्यात आले आहेत. ज्याचे पालन करून तिला निरोगी आणि सुंदर मूल मिळते, तर त्या नियमांकडे दुर्लक्ष केल्याने तिला समस्यांना सामोरे जावे लागते. होलिका दहन संदर्भात गर्भवती महिलांसाठीही नियम बनवण्यात आले आहेत, त्यानुसार त्यांनी होलिका दहनाची पूजा करू नये आणि जळताना पाहू नये. असे मानले जाते की होलिका दहनामुळे निर्माण झालेल्या दोषाचा गर्भात वाढणाऱ्या बालकावर वाईट परिणाम होतो.
4. नवजात मुलासोबत चुकूनही करू नका होलिकेची पूजा
होळीच्या आधी होलिका दहन पाहणे आणि त्याची पूजा करणे शुभ मानले जाते, परंतु त्यामुळे नवजात बालकाचे मोठे नुकसान होते. असे मानले जाते की ज्या ठिकाणी होलिका दहन होते, तेथे नकारात्मक शक्तींचा धोका राहतो. अशा स्थितीत नवजात अर्भकाला चुकूनही होलिका दहन झालेल्या ठिकाणी नेऊ नये.
5. एकुलते एक मूल असलेल्या व्यक्तीने पाहू नये होलिका दहन
हिंदू परंपरेनुसार, ज्यांना एकुलता एक मुलगा आहे त्यांनी होलिका दहन पाहू नये किंवा पूजेला जाऊ नये. त्याच्या जागी त्या घरातील वडिलधाऱ्यांनी जाऊन तिची पूजा व विधी करावेत.
(येथे दिलेली माहिती ही धार्मिक श्रद्धा आणि सार्वजनिक समजुतींवर आधारित आहे, त्यासाठी कोणताही शास्त्रीय पुरावा नाही. सर्वसामान्य जनतेचे हित लक्षात घेऊन ती येथे सादर केली आहे.)