सात वर्षांच्या हरीशला अनेक दिवसांपासून लघवीचा त्रास होत होता. त्रास वाढल्यानंतर डॉक्टरांनी अनेक तपासण्या केल्या. ज्यामध्ये हरीशला किडनी स्टोन असल्याचे आढळून आले. एवढ्या लहान वयात स्टोन झाल्याने त्याचे आई-वडीलही चिंतेत होते. अशा परिस्थितीत हरीशला दिल्लीतील खासगी रुग्णालयात दाखल करण्यात आले. जिथे शस्त्रक्रिया करून त्याचा स्टोन काढण्यात आला. पूर्वी वृद्धापकाळात जे आजार होत असत ते आता तरुण वयातही होत असल्याचे डॉक्टर सांगतात. त्यांच्यामध्ये हृदयविकार आणि मधुमेह खूप सामान्य आहेत, परंतु आता किडनी स्टोनची समस्या लहान मुलांपासून ते 20-22 वर्षे वयोगटातील लोकांनाही भेडसावत आहे.
डॉक्टरांच्या मते, 10 ते 12 वर्षांच्या मुलांमध्येही किडनी स्टोनची समस्या दिसून येत आहे. खाण्याच्या चुकीच्या सवयींमुळे हे घडत आहे. जगभरातील मुलांमध्ये किडनीच्या आजारांमध्येही सुमारे 10 टक्क्यांनी वाढ झाली आहे. खरं तर, किडनीमध्ये सतत रसायने साचत राहिल्याने ते दगडांचे रूप घेतात, जे ऑपरेशननंतर काढावे लागतात. पचनात अडचण नसतानाही आणि कुटुंबातील कुणालाही हा आजार नसतानाही मुलांना किडनी स्टोनच्या आजाराने ग्रासले आहे. लठ्ठपणा, डिहायड्रेशन, चुकीच्या खाण्याच्या सवयींमुळे ही समस्या वाढत आहे.
मॅक्स सुपर स्पेशालिटी हॉस्पिटल (शालिमार बाग) मधील रॉलॉजी आणि रेनल ट्रान्सप्लांट विभागाचे संचालक डॉ. वाहीद जमान स्पष्ट करतात की जेव्हा काही पदार्थ लघवीतून बाहेर पडत नाहीत आणि मूत्रपिंडात जमा होऊ लागतात तेव्हा किडनी स्टोन होतात. लघवीत आढळणारे हे पदार्थ एकमेकांशी मिसळून दगडाचे रूप धारण करतात. किडनी स्टोनचे अनेक प्रकार आहेत. परंतु त्यापैकी सर्वात सामान्य कॅल्शियम ऑक्सलेट आणि कॅल्शियम फॉस्फेटचे खडे मुलांमध्ये आहेत. बहुतेक प्रकरणांमध्ये ते ओळखले जातात. डॉ.वहीद यांच्या म्हणण्यानुसार, लघवीतून छोटे खडे बाहेर पडतात, पण जर स्टोन मोठा झाला, तर तो शस्त्रक्रियेने बाहेर काढावा लागतो.
किडनी स्टोन टाळण्यासाठी कशी मदत करावी
- दिवसभर भरपूर द्रव प्या
- आहारात मीठ मर्यादित ठेवा.
- अधिक फळे खा, विशेषतः लिंबूवर्गीय फळे
- मांस, प्रक्रिया केलेले पदार्थ, फास्ट फूड, सोडा इत्यादी कमी खा.
- उच्च फ्रक्टोज सामग्री असलेले अन्न आणि पेय टाळा
- वजन नियंत्रणात ठेवा