उत्तर प्रदेशातील गोरखपूर जिल्ह्यात एका महिलेने मोठ्या पुरुष व्यावसायिकांना आव्हान दिले आहे. अवघ्या 3 वर्षात महिलेने पंधराशे रुपये आणि एक सायकल घेऊन सुरू केलेला छोटा व्यवसाय (पॅकेजिंग इंडस्ट्रीज) आज तीन कोटी रुपयांपर्यंत पोहोचला आहे. या महिलेच्या भावनेला आणि समर्पणाला सलाम करत मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनीही तिला गोरखपूर रत्न देऊन सन्मानित केले आहे. मध्यमवर्गीय कुटुंबातील गृहिणी इतर महिलांसाठी प्रेरणास्त्रोत कशा बनल्या हे जाणून घेऊया.
संगीता पांडे या गोरखपूरमधील झर्नटोला येथील रहिवासी आहेत. संगीता ही अगदी सामान्य स्त्रीसारखी आहे. संगीताने सर्वसामान्य महिलांच्या विचाराच्या वरती उठून काहीतरी करण्याचा निर्धार केला आणि संघर्षाच्या वाटेवर वाटचाल करत मोठे स्थान प्राप्त केले आहे. संगीताच्या भावनेला आज सर्वजण सलाम करत आहेत.
संगीता पांडे सांगतात की, माझा जन्म लष्करी कुटुंबात झाला आहे, माझे वडील आणि दोन्ही भाऊ लष्करात आहेत. मी सुरुवातीपासूनच खूप महत्त्वाकांक्षी आहे. प्राथमिक शिक्षण केंद्रीय विद्यालयातून घेतल्यानंतर त्यांनी गोरखपूर विद्यापीठातून पदवीचे शिक्षण पूर्ण केले. माझे शिक्षण पूर्ण झाल्यावरच माझ्या घरच्यांनी माझे लग्न लावून दिले. लग्नानंतर मला वाटले की आता माझ्या इच्छा दाबल्या जात आहेत.
संगीता शिवपूर साहबाजगंज, पदरी बाजार, गोरखपूर येथील मिठाईच्या दुकानात वापरल्या जाणार्‍या फॅन्सी आणि पॅकेजिंग बॉक्स बनवण्याच्या कारखान्यासह महिला बचत गट चालवतात. जेव्हा संगीताने काही करायचे ठरवले, तेव्हा तिच्या मनात पहिला प्रश्न होता की काय करावे. संगीता सांगते की एके दिवशी तिने मिठाईच्या दुकानात वापरलेले बॉक्स पाहिले आणि तिथून विचार आला की हे बनवण्याचा व्यवसाय का सुरू करू नये.
अनेक अडथळे आले, पण माझ्या मनात एक विश्वास होता की जेव्हा मी पहिल्यांदाच गोलघरच्या सर्वात प्रतिष्ठित दुकानात पोहोचलो तेव्हा लोकांनी माझ्याकडे आश्चर्याने पाहिले की, तुला हे कसे शक्य होईल, तू एक स्त्री आहेस. तुम्ही या व्यवसायात खूप मेहनत करता. तुम्हाला ते करावे लागेल आणि तुमच्याकडे एक सायकल आहे. मग एकदा मला वाटले की होय ते बरोबर बोलत आहेत, माझे मन विचलित झाले. एके दिवशी दुकानाचा मालक म्हणाला की तू खूप मेहनत करतोस म्हणून मी तुला ऑर्डर देतो. माझा माल लखनौहून आला असला, तरी मी त्याचे शब्द आव्हान म्हणून घेतले आणि नेमका तोच बॉक्स तयार केला आणि पहिल्यांदा २० बॉक्स घेऊन त्याच्या दुकानात गेलो. त्यांना ते डबे आवडले आणि तेव्हापासून आजतागायत मी तिथे कॅन पुरवत आहे.
संगीता त्यांच्यासोबत सुमारे दीडशे महिलांना रोजगारही देत आहे. संगीताची कथा एखाद्या चित्रपटाच्या कथेसारखी सुरू होते, पुढे पुढे जात राहते. संगीता सांगते की, मी इतर कुटुंबातील महिलांप्रमाणेच माझ्या आयुष्याची सुरुवात केली, घरात चुलचुक केली, जेवण बनवले, नवऱ्याची सेवा केली आणि मुलांचे संगोपन केले. पण आज माझे इतके मोठे कुटुंब आहे, जिथे महिला आणि पुरुष कर्मचारी एकत्र काम करत आहेत. या कुटुंबाला सोबत घेऊन मी पुढे जात आहे, आज माझ्या कुटुंबात 150 लोक आहेत.
संगीता यांनी सांगितले की, मला माझ्या आयुष्यात काहीतरी करायचे आहे आणि त्यासाठी मी माझ्या गंतव्यस्थानी पोहोचण्यासाठी माझ्या पाकीटात आणि सायकलमध्ये 1500 रुपये ठेवून व्यवसाय सुरू केला. जरी सुरुवातीला मला माझा सैनिक नवरा आणि सासरच्या मंडळींचा पाठिंबा मिळाला नाही. समाजातही अनेक प्रकारचे टोमणे ऐकायला मिळाले. पण माझ्या मनात काहीतरी वेगळंच होते. या सर्व गोष्टींकडे दुर्लक्ष करून मी माझ्या संघर्षाच्या मार्गावर पुढे जात राहिले आणि आज मी करोडो रुपयांच्या व्यवसायाची मालक आहे.
संगीताने आपल्या कारकिर्दीची सुरुवात अतिशय विनम्रतेने केली, परंतु तिच्या मेहनती आणि समर्पणामुळे आज गोरखपूरच्या लघुउद्योगात तिला मान मिळाला आहे. संगीता आजही सर्वसामान्य महिलांसाठी प्रेरणास्त्रोत आहे. त्याचे पडसाद मुख्यमंत्र्यांपर्यंतही पोहोचले आणि त्यांनी संगीता यांचा गोरखपूर रत्न देऊन गौरव केला.
हळूहळू व्यवसाय वाढला. बँकेतून कर्ज घेतले, व्यवसाय पुढे नेला आणि आज गोरखपूरपासून महाराजगंज, देवरिया, कुशीनगर, बस्ती, सिवान, गोपालगंज आणि आसपासच्या जिल्ह्यात पसरला. आता मी मोठ्या कार्यक्रमांसाठी भेटवस्तू पॅकिंग बॉक्स आणि वस्तू देखील पुरवतो. दिवाळी आणि इतर मोठ्या सणांना मोकळा वेळ मिळत नाही. मुख्यमंत्र्यांकडून गोरखपूर रत्न पुरस्कार मिळाल्यावर संगीता म्हणते की, हा सन्मान मला अधिक प्रेरणा देतो, कारण मुख्यमंत्री संपूर्ण राज्यासाठी खूप काही करत आहेत आणि त्यांच्याकडून हा सन्मान मिळणे ही माझ्यासाठी खूप अभिमानाची गोष्ट आहे.