आर्थिक वर्ष 2022-23 संपायला फारसा वेळ शिल्लक नाही. करदात्यांना कर वाचवण्याची शेवटची संधी आहे. नोकरदार लोकांकडून कंपन्यांमधील त्यांच्या गुंतवणुकीच्या तपशीलाची मागणी सुरू झाली आहे. नोकरदार लोक कर वाचवण्यासाठी अनेक युक्त्या अवलंबत आहेत. पण आज आम्ही तुम्हाला एक अशी ठोस पद्धत सांगणार आहोत, ज्याद्वारे तुम्ही सहजपणे कर वाचवू शकाल. घरभाडे भत्ता हा असा एक मार्ग आहे, ज्याद्वारे पगारदार लोकही सहज कर वाचवू शकतात.
एचआरए हा कोणत्याही कर्मचाऱ्याच्या पगाराचा एक भाग असतो. जेव्हा तुम्हाला तुमची सॅलरी स्लिप दिसेल, तेव्हा त्यात HRA चा कॉलम दिसेल आणि तुम्हाला त्याच्याशी संबंधित रकमेचा तपशील देखील मिळेल. HRA हा पगाराचा करपात्र भाग नाही. याद्वारे तुम्ही सहज कर वाचवू शकता. मात्र त्यावर दावा करण्यासाठी करदात्यांनी भाड्याच्या घरात राहावे, अशी अट आहे. तुम्ही आयकर कायद्याच्या कलम 10 (13A) अंतर्गत भाडे भत्त्यातून कर सूट मागू शकता.
आता आपण समजून घेऊया की कोणताही करदाता HRA वर किती कर वाचवू शकतो. हे मुख्यतः तीन अटींवर अवलंबून असते. पहिला म्हणजे तुमच्या पगारात HRA चा वाटा किती आहे. दुसरे- जर तुम्ही दिल्ली, मुंबई, कोलकाता सारख्या मेट्रो शहरात राहत असाल तर HRA मूळ वेतनाच्या 50% असेल. त्याच वेळी, नॉन-मेट्रोसाठी एचआरए पगाराच्या 40 टक्के आहे. तिसरे- घरासाठी भरलेल्या वार्षिक भाड्यातून वार्षिक पगाराच्या 10% वजा केल्यावर उर्वरित रक्कम.
तुम्हाला तुमचा HRA काढायचा असेल, तर सर्वप्रथम तुम्हाला एका आर्थिक वर्षात किती HRA मिळाला आहे ते पहावे लागेल. त्यासाठी मूळ पगारासह महागाई भत्ता आणि इतर गोष्टीही जोडल्या गेल्या पाहिजेत. तरच तुम्ही तुमचा कर वाचवू शकाल. समजा तुम्ही दिल्लीत नोकरी करता आणि इथे भाड्याच्या घरात राहता. तुम्ही भाडे म्हणून दर महिन्याला 15,000 रुपये भरता. तुमचा मूळ पगार 25,000 हजार रुपये आणि DA 2000 रुपये आहे. अशा परिस्थितीत तुम्हाला तुमच्या कंपनीकडून एक लाख रुपये HRA म्हणून मिळतात. या प्रकरणात, आपण एचआरए म्हणून जास्तीत जास्त एक लाख रुपये कर वाचवू शकता.
भाडे करार वैध असावा
HRA चा दावा करण्यासाठी तुमच्याकडे वैध भाडे करार असणे आवश्यक आहे. तुम्ही आणि घरमालकाने करारावर स्वाक्षरी करणे आवश्यक आहे. तसेच, करारनामा 100 किंवा 200 रुपयांचा स्टॅम्प पेपर असावा. वार्षिक भाडे एक लाख रुपयांपेक्षा जास्त असेल, तर घरमालकाचा पॅन पावतीसह देणे बंधनकारक आहे.