लंडन – महाराजा चार्ल्स तिसरा यांच्या राज्याभिषेकापूर्वी भारताचा रोष ओढवू नये म्हणून ब्रिटनला भिती वाटत आहे. या नाराजीचे कारण कोहिनूर हिरा असू शकतो. ब्रिटननेही अत्यंत समजूतदारपणा दाखवून हा ‘वाद’ टाळण्याचा प्रयत्न केला आहे. असे वृत्त आहे की महाराजा चार्ल्स III ची पत्नी कॅमिला, भारत आणि इतर देशांना नाराज होऊ नये म्हणून तिच्या राज्याभिषेकाच्या वेळी दिवंगत राणीचा मुकुट परिधान करणार नाही. कारण त्यात 105 कॅरेटचा वादग्रस्त कोहिनूर हिरा आहे. विशेष म्हणजे ब्रिटनच्या महाराजांचा राज्याभिषेक पुढील वर्षी 6 मे रोजी लंडनमधील वेस्टमिन्स्टर अॅबे येथे होणार आहे. बकिंगहॅम पॅलेसने मंगळवारी ही घोषणा केली. राणी एलिझाबेथ द्वितीय यांचे गेल्या महिन्यात निधन झाल्यानंतर त्यांचा मुलगा चार्ल्स (७३) याला ब्रिटनचा राजा म्हणून घोषित करण्यात आले.
डेली मेलच्या वृत्तानुसार, क्वीन कॉन्सोर्ट (कॅमिला) ही वादग्रस्त कोहिनूर हिरा जडलेला मुकुट घालण्याची योजना आखत होती. पण ‘राजकीय संवेदनशीलते’मुळे ही योजना रद्द होऊ शकते. बातमीनुसार, फार पूर्वी ब्रिटनच्या (भावी) राजाने असा मुद्दा उपस्थित केला होता की जेव्हा त्याचा आणि त्याच्या पत्नीचा राज्याभिषेक होईल, तेव्हा पत्नीला दिवंगत राणीचा मुकुट परिधान करून राणीची पत्नी किंवा पत्नी म्हणून घोषित केले जाईल. त्यावेळी या मुद्द्यावर एकमत झाले होते. पटराणी ही राणी असू द्या, जिला राजासोबत सिंहासनावर बसण्याचा अधिकार आहे. ब्रिटनच्या बाबतीत हा अधिकार राजा चार्ल्स तिसरा याची पत्नी कॅमिला हिच्याकडे जाणार आहे.
मुकुटाबद्दल बोलायचे तर, या बहुमोल तुकड्यामध्ये 2,800 हिरे आहेत, ज्यात प्रसिद्ध 105-कॅरेट कोहिनूर हिरा आहे. हा जगातील सर्वात मोठ्या कट हिऱ्यांपैकी एक आहे. आता प्रसारमाध्यमांच्या वृत्तांतून समोर आले आहे की, कॅमिलाला तिच्या राज्याभिषेकाच्या वेळी दिवंगत राणीचा राज्याभिषेक झाल्यामुळे ब्रिटनमध्ये ‘घाबराट’ आहे. कारण हिऱ्याच्या मालकीचा वादही सुरूच आहे. हिऱ्याचा उगम भारतात झाला. पण भारताशिवाय इतर अनेक देशांनीही यावर दावा केला आहे.
डेली मेलने भारताच्या सत्ताधारी पक्षाच्या प्रवक्त्याचा हवाला देत म्हटले आहे की कॅमिलाच्या मुकुटातील वादग्रस्त कोहिनूर हिऱ्याचा वापर ब्रिटिश वसाहतवादाच्या “वेदनादायक आठवणी” परत आणू शकतो. हा वादग्रस्त दागिना पुढील वर्षी राजा चार्ल्सच्या राज्याभिषेकाच्या वेळी दिसणार आहे, राणी कॅमिला या समारंभात दिवंगत राणीचा राज्याभिषेक करणार आहे.
कोहिनूर हिरा ब्रिटिश राणीपर्यंत कसा पोहोचला
या महाकाय हिऱ्याचा उगम भारतातून झाला होता आणि तो भारताच्या शेवटच्या शीख सम्राटाने राणी व्हिक्टोरियाला दिला होता. त्यावेळी राणी व्हिक्टोरिया 10 वर्षांची होती. पण भेटवस्तू देण्यावरून वाद सुरू असून भारतासह किमान तीन देशांमध्ये ते परत करण्याची मागणी होत आहे.
ब्रिटीश क्राउनमध्ये आणखी एक हिरा दिसेल
हे मौल्यवान रत्न प्रसिद्ध क्राउन ज्वेल्सचा भाग आहे. आता अशी बातमी आहे की कोहिनूरच्या जागी ब्रिटनच्या मुकुटात आणखी एक हिरा बसवला जाऊ शकतो. अद्याप कोणताही अधिकृत निर्णय घेण्यात आलेला नाही, असे शाही सूत्रांनी ठामपणे सांगितले. तथापि, भारताच्या सत्ताधारी पक्षाने स्पष्टपणे म्हटले आहे की राज्याभिषेकाच्या वेळी कोहिनूर मुकुट वापरणे “काही भारतीयांना ब्रिटिश साम्राज्याच्या दिवसांची आठवण करून देऊ शकते”.
द टेलिग्राफशी बोलताना भाजपच्या प्रवक्त्याने सांगितले की, “कॅमिलाचा राज्याभिषेक आणि कोहिनूर मुकुटाचा वापर वसाहतींच्या भूतकाळातील वेदनादायक आठवणी परत आणेल. बहुतेक भारतीयांना जाचक भूतकाळाची फारशी आठवण नाही. भारतीयांच्या पाच-सहा पिढ्यांना पाच शतकांहून अधिक काळ अनेक विदेशी राज्यकर्त्यांना तोंड द्यावे लागले. ते म्हणाले, ‘राणी एलिझाबेथ द्वितीय यांचा मृत्यू, नवीन राणी कॅमिला यांचा राज्याभिषेक आणि कोहिनूरचा वापर यासारखे अलीकडील प्रसंग काही भारतीयांना भारतात ब्रिटिश साम्राज्याच्या काळात घेऊन जाऊ शकतात.