मुंबई : सध्या सणासुदीचा हंगाम सुरू आहे. मोर्चे काढले जात आहेत आणि काही महिन्यांनी महानगरपालिकेच्या निवडणुकाही होणार आहेत. संपूर्ण शहरात कधी इकडे, कधी तिकडे बंदोबस्ताचा तणाव असतो. यामुळे मुंबई पोलीस कर्मचारी देखील प्रचंड मानसिक तणावाखाली राहतात – विशेषत: हवालदार. त्यामुळे त्यांच्या आरोग्यावर वाईट परिणाम होत आहे. मुंबई पोलिसांमध्ये सरासरी 40 टक्के लोक कोणत्या ना कोणत्या प्रकारची औषधे घेतात, असे त्यांचे म्हणणे आहे. या मानसिक तणावामुळे कुणाला रक्तातील साखर, तर कुणाला इतर आजार.
एका सैनिकाने सांगितले की, आमची समस्या ही आहे की आम्हाला नीट झोप येत नाही. त्यांना जाग आल्यावर ते पुन्हा कर्तव्यावर धावतात. आमच्याकडे कुटुंबासाठी वेळ नाही. वेळ नसल्यामुळे ते मुलांची काळजी घेऊ शकत नाहीत. मुलांबद्दल मोठी स्वप्ने पाहणाऱ्या इतर लोकांना आपण पाहू शकत नाही, कारण आपल्याकडे मुलांसाठी वेळ नाही. त्यामुळे कामाव्यतिरिक्त पुढे आपल्या कुटुंबाचा ताण वाढतो.
दत्ता पडसलगीकर हे मुंबईचे पोलीस आयुक्त असताना पोलीस हवालदार रवींद्र पाटील यांनी पोलिसांसाठी 8 तास ड्युटीचा प्रस्ताव बनवून तो पडसलगीकर यांच्याकडे सुपूर्द केला. त्यांनी या प्रकल्पाला ग्रीन सिग्नल दिला. काही वर्षांपासून पोलिसांसाठी आठ तासांची ड्युटीही लागू करण्यात आली होती. मग कोरोना सुरू झाला आणि 8 तासांची ड्युटी पुन्हा 12 तास झाली.
संजय पांडे हे मुंबईचे पोलिस आयुक्त झाल्यावर त्यांनी आठ तासांची ड्युटी पुन्हा सुरू करण्याचा निर्णय घेतला, पण मुंबईतील 50 टक्क्यांहून अधिक पोलिस ठाण्यात अजूनही 12 तासांची ड्युटी सुरू असल्याचा दावा मुंबई पोलिसांच्या एका हवालदाराने केला आहे. हवालदाराला घरी पोहोचण्यासाठी आणि तेही घरापासून पोलीस ठाण्यात येण्यासाठी दोन ते तीन तास लागतात. त्यामुळे सात तासांची आवश्यक झोप ते कधीच पूर्ण करू शकत नाही.
एका पोलीस हवालदाराच्या म्हणण्यानुसार गुन्हे शाखेत काहीसा दिलासा आहे. आठ ते दहा तासांपेक्षा जास्त ड्युटी नसते. वरिष्ठ निरीक्षक सकाळी 11 वाजता येतात आणि संध्याकाळी 7 किंवा जास्तीत जास्त आठ वाजता घरी जातात. त्यामुळे बहुतांश कर्मचारी निघून जातात. रात्रीच्या ड्युटीमध्ये फक्त दोन-तीन सैनिक राहतात. गुन्हे शाखेचे मूळ काम तपासाचे असते, तर पोलीस ठाण्यात तपासाबरोबरच कायदा व सुव्यवस्थाही पाहायची असते.
8 हजार कर्मचाऱ्यांची कमतरता
मुंबई पोलिसांची सरकारमान्य संख्या 46212 आहे, परंतु फेब्रुवारी 2022 रोजी घेतलेल्या पत्रकार परिषदेत तत्कालीन पोलिस आयुक्त हेमंत नागराळे यांनी त्या वेळी मुंबई पोलिसांकडे केवळ 37465 कर्मचारी असल्याचे सांगितले होते. म्हणजेच एकूण 8747 जवानांची कमतरता होती. या आठ महिन्यांत अनेक पोलिस कर्मचारी निवृत्त झाले असले, तरी त्यांच्या जागेवर अद्यापही भरती झालेली नाही. साहजिकच बळ कमी असल्याने काम करणाऱ्या पोलिसांवर जास्त भार पडत आहे. यामुळे तो अधिक मानसिक तणावात राहतो.