बीजिंग : चीनचे राष्ट्राध्यक्ष शी जिनपिंग यांचा कार्यकाळ ऑक्टोबरमध्ये संपत आहे. कम्युनिस्ट पार्टी ऑफ चायना (CCP) ची काँग्रेस 16 ऑक्टोबर रोजी होणार आहे, ज्यामध्ये पुढील राष्ट्राध्यक्षांची निवड केली जाईल.
चीनमध्ये राष्ट्राध्यक्षांचा कार्यकाळ पाच वर्षांचा असतो. चीनचा राष्ट्राध्यक्ष कोण किती वेळा होणार हे निर्बंध संपले आहेत. शी जिनपिंग दोनदा राष्ट्राध्यक्ष झाले आणि तिसऱ्यांदा 145 कोटींहून अधिक लोकसंख्येवर राज्य करणार की काय, या चर्चेचा बाजार तापला आहे.
जिनपिंग यांना स्पर्धा देऊ शकतात ली केकियांग
यावेळच्या अध्यक्षपदाच्या निवडणुकीत 69 वर्षीय शी जिनपिंग यांची 67 वर्षीय ली केकियांग यांच्याकडून टक्कर मिळण्याची शक्यता आहे. ली केकियांग हे चीनमधील क्रमांक दोनचे नेते मानले जातात आणि पॉलिट ब्युरोच्या सात सदस्यीय स्थायी समितीमध्ये त्यांचा समावेश आहे. पॉलिट ब्युरोच्या सात सदस्यीय स्थायी समितीमध्ये शी जिनपिंग, ली केकियांग, वांग हुनिंग, वांग यांग, ली झांसू, झाओ लेजी आणि हाँग झेंग यांचा समावेश आहे.
पॉलिट ब्युरो ही चीनमधील सर्वात शक्तिशाली संस्था आहे, ज्यामध्ये 25 सदस्य आहेत, परंतु तिच्या स्थायी समितीमध्ये सात सदस्य आहेत. या सात सदस्यांकडे चीनची स्थिती आणि दिशा बदलण्यासाठी निर्णय घेण्याचा अधिकार आहे. सर्वात शक्तिशाली कॅम्पमध्ये समाविष्ट असल्याने, पॉलिट ब्युरोच्या सात सदस्यांमध्ये चीनचे राष्ट्राध्यक्ष होण्याची क्षमता आहे. त्यानुसार ली केकियांग यांच्याशिवाय इतरांनाही अध्यक्षपदाचे संभाव्य उमेदवार मानले जाऊ शकते.
त्यामुळे केकियांग हे मानले जात आहेत प्रबळ दावेदार
ली केकियांग शी जिनपिंग यांना स्पर्धा देण्याची शक्यता व्यक्त केली जात आहे, कारण गेल्या काही वर्षांत चीनमधील लोकांचा दृष्टिकोन बदलला आहे. चीनचा राष्ट्रपती निवडण्यात जनतेचा हात नसला, तरी कोरोनाच्या काळात चीन सरकारच्या कठोर धोरणांमुळे देशाला आणि देशवासीयांना ज्याप्रकारे समस्यांना तोंड द्यावे लागले, त्यामुळे जनतेमध्ये असंतोष वाढला आहे. जिनपिंग यांच्या विरोधात लोक, मीडिया रिपोर्ट्समध्ये असे दावे करण्यात आले आहेत.
केकियांगने केले चीनला वाचवण्याचे काम
त्याच वेळी, संकटकाळात केकियांग चीनला वाचवण्याचा प्रयत्न केला आहे. चीनला आर्थिक मंदीच्या तडाख्यातून वाचवण्याचा त्यांनी प्रयत्न केली. यापूर्वी त्यांनी खाजगी टेक कंपन्यांना विविध सवलती दिल्या होत्या आणि घर खरेदीदारांना कर्ज देण्यासही शिथिलता दिली होती. ते चिनी उत्पादक कंपन्यांना उत्पादन वाढवण्यासाठी मदत करत आहेत. या वर्षी एप्रिलमध्ये ली केकियांग यांनी जिआंगशी प्रांताच्या भेटीदरम्यान शी जिनपिंग यांच्या धोरणांवर प्रश्नचिन्ह उपस्थित केले होते. जिनपिंग यांच्या धोरणांमुळे चीनच्या तंत्रज्ञान उद्योगाला मोठा फटका बसला आहे, असे त्यांनी म्हटले होते. यावेळी त्यांनी तंत्रज्ञान आणि आयटी आधारित व्यवसायाला चालना देण्याचे आश्वासन दिले होते.
त्याचबरोबर गेल्या काही वर्षांत ली केकियांग यांची लोकप्रियता वाढली आहे. ते पूर्वीपेक्षा वृत्तपत्रांत जास्त दिसले. वृत्तानुसार, शी जिनपिंग आर्थिक विकासाबाबत व्यावहारिक पावले उचलण्यात अयशस्वी ठरले आहेत, असे कम्युनिस्ट पक्षाच्या वरिष्ठ अधिकाऱ्यांचे मत आहे. या कारणांमुळे ली केकियांग हे शी जिनपिंग यांच्यासमोर राष्ट्रपतीपदाचे तोडीचे उमेदवार असू शकतात, असे मानले जात आहे.
अशी होते चीनच्या राष्ट्राध्यक्षाची निवडणूक
चीनच्या राष्ट्राध्यक्षाची निवड चीनच्या कम्युनिस्ट पक्षाकडून त्यांच्या काँग्रेसमध्ये (बैठकीत) केली जाते. ऑक्टोबरच्या मध्यात पक्ष देशभरात प्रतिनिधी नियुक्त करतो. यावेळी लोकप्रतिनिधींची संख्या सुमारे तीन हजार असल्याचे सांगण्यात येत आहे. या सर्व सभा बीजिंगच्या ग्रेट हॉलमध्ये होतात. हे प्रतिनिधी कम्युनिस्ट पक्षाच्या केंद्रीय समितीची निवड करतात.
केंद्रीय समितीच्या सदस्यांची संख्या 200 आहे. केंद्रीय समितीचे हे 200 सदस्य 25 सदस्यीय पॉलिट ब्युरोची निवड करतात. 25 सदस्यीय पॉलिटब्युरो सात सदस्यीय स्थायी समितीची निवड करते. 200 सदस्यांची केंद्रीय समिती कम्युनिस्ट पक्षाच्या सर्वोच्च नेत्याची म्हणजेच सरचिटणीसची निवड करते. पक्षाचा सरचिटणीस देशाचा राष्ट्रपती होतो.