मुंबई : दांडिया, गरबा यासाठी लाऊडस्पीकर, डीजे वाजवण्याची गरज नाही, असे मुंबई उच्च न्यायालयाने म्हटले आहे. इतरांना त्रास न देता नवरात्र साजरी करता येऊ शकते. न्यायमूर्ती सुनील शुक्रे आणि न्यायमूर्ती गोविंद सानप यांच्या खंडपीठाने नऊ दिवसांच्या उत्सवादरम्यान देवीची पूजा करता येणार नाही, जर एखाद्या भक्ताला त्रास होत असेल किंवा एखाद्या भक्तामुळे त्रास होत असेल, असे निरीक्षण नोंदवले. दांडिया आणि गरबा हा धार्मिक सणाचा अंगभूत भाग असल्याने लाऊडस्पीकर, डीजे साउंड आणि तत्सम आधुनिक उपकरणांशिवाय पूर्णपणे पारंपारिक आणि धार्मिक पद्धतीने सादर केले जाऊ शकतात, असे निरीक्षण खंडपीठाने नोंदवले.
ध्वनिप्रदूषण नियम, 2000 अन्वये शांतता क्षेत्र म्हणून घोषित केलेल्या क्रीडांगणावर सुरू असलेल्या नवरात्रोत्सवासाठी साउंड सिस्टीमच्या वापरावर बंदी घालण्याचे निर्देश मागणाऱ्या याचिकेवर न्यायालयात सुनावणी सुरू होती. न्यायालयाने आपल्या निकालात नवरात्रीच्या काळात पूजेचे महत्त्व स्पष्ट केले. न्यायालयाने आपल्या टिपण्णीत म्हटले आहे की, नऊ रात्रीत केली जाणारी उपासना ही एक शक्ती आहे. शक्तीदेवतेची उपासना तेव्हाच परिणामकारक ठरते जेव्हा तिची आपल्या आजूबाजूच्या वातावरणातून येणारी मानसिक अस्वस्थता न डगमगता केली जाते. ज्यामुळे इतरांना त्रास होऊ शकतो.
त्यामुळे असा प्रश्न पडतो की नवरात्रोत्सव गोंगाट न करता किंवा इतरांना त्रास आणि अशांतता निर्माण करून साजरा करता येणार नाही का? त्यावर खंडपीठाने म्हटले की, जोपर्यंत तुम्ही प्रमुख देवतेची पूजा करण्याकडे पूर्णपणे लक्ष देत नाही, तोपर्यंत नवरात्रोत्सवात देवाची पूजा करता येत नाही. अशा स्थितीत शरीर आणि मनाची सर्व शक्ती दुसऱ्या कशावर एकवटली तर पूजा कशी होईल. खऱ्या भक्ताला आपली भक्ती व्यक्त करायची असते आणि ती देखील इतरांना त्रास न देता.
बाहेरील जगातून कोणताही त्रास न घेता आपली भक्ती व्यक्त करून देवतेची उपासना करावी, अशी खऱ्या भक्ताची इच्छा असते आणि तो स्वत: त्याच्या उपासनेत आणि भक्ती व्यक्त करण्यात इतरांना कोणताही अडथळा आणत नाही. खंडपीठाने पुढे असे निरीक्षण नोंदवले की, नवरात्रोत्सवादरम्यान देवतेची पूजा आणि भक्ती अत्यंत काळजीपूर्वक केली पाहिजे आणि भक्ताने आपल्या कृतीतून उत्सवाची शिस्त आणि पावित्र्य नष्ट होणार नाही, याची काळजी घेतली पाहिजे.
दांडिया आणि गरबा अजूनही कोणत्याही आधुनिक ध्वनी उपकरणांशिवाय पूर्णपणे पारंपारिक आणि धार्मिक पद्धतीने केला जाऊ शकतो, असे न्यायालयाने निरीक्षण केले. त्यामुळे खंडपीठाने आयोजकांना दांडिया आणि गरबा करण्याची परवानगी दिली. मोठ्या आवाजातील संगीत, साऊंड सिस्टीम किंवा डीजे सिस्टीमचा वापर करू नये, असा सल्ला दिला. याचिकाकर्त्यांतर्फे वकील राहुल भांगडे हे उपस्थित होते. अतिरिक्त सरकारी वकील एनपी मेहता यांनी राज्याच्या अधिकाऱ्यांची बाजू मांडली. सीएम समर्थ यांच्या मदतीने गरबा आयोजकांच्या वतीने ज्येष्ठ वकील एम.व्ही.समर्थ यांनी बाजू मांडली.