रिझर्व्ह बँकेने कार्ड पेमेंटसाठी नवीन नियम जारी केले आहेत. जे नियम आधी 1 जानेवारी 2022 पासून लागू होणार होते. त्यानंतर त्याच्या अंमलबजावणीची तारीख 30 जून 2022 पर्यंत वाढवण्यात आली होती. ती पुन्हा 30 सप्टेंबर 2022 पर्यंत वाढवण्यात आली. अशा परिस्थितीत 30 सप्टेंबरनंतर नवीन नियम लागू झाल्यास त्याअंतर्गत पैसे भरण्यासाठी टोकन प्रणाली असेल. स्टोअर ऑपरेटर ग्राहकांचे कार्ड तपशील त्यांच्याकडे ठेवू शकणार नाहीत. यासह, ग्राहक किंवा कार्डधारकाच्या डेटाची गोपनीयता राखली जाईल.
कार्ड पेमेंट प्रक्रिया बदलेल
यापूर्वी हा नियम 1 जानेवारी 2022 पासून लागू होता, त्यानंतर तो अवधी 30 जून 2022 पर्यंत वाढवण्यात आला होता, त्यानंतर तो पुन्हा एकदा 30 सप्टेंबर 2022 पर्यंत वाढवण्यात आला होता. मात्र, सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, आरबीआय आता हा कालावधी वाढवण्याच्या मनस्थितीत नाही. अशा परिस्थितीत पुढील महिन्यापासून म्हणजेच 30 सप्टेंबरनंतर डेबिट आणि क्रेडिट कार्डद्वारे पेमेंटचे नियम बदलू शकतात. असे झाल्यास, कार्ड व्यवहारांसाठी आरबीआयने विहित केलेली टोकनायझेशन प्रणाली लागू केली जाईल.
या प्रणाली अंतर्गत व्यवहार/पेमेंटमध्ये, कार्ड जारी करणारी बँक किंवा कार्ड नेटवर्क व्यतिरिक्त कोणीही वास्तविक कार्ड डेटा संचयित करू शकणार नाही. व्यवहार ट्रॅकिंग किंवा विवाद सेटलमेंटसाठी, संस्था मर्यादित डेटा संचयित करू शकतात. मूळ कार्ड क्रमांक आणि कार्ड जारीकर्त्याच्या नावाचे शेवटचे चार अंक संग्रहित करण्यासाठी सूट दिली जाईल. इतर कोणतेही दुकान किंवा दुकान ऑपरेटर इतर माहिती ठेवणार नाहीत.
ग्राहक सहमत असेल तरच जारी केले जातील कार्ड टोकन
हा नियम मोबाईल, लॅपटॉप, डेस्कटॉप स्मार्ट वॉच इत्यादीद्वारे केलेल्या पेमेंटसाठी देखील लागू होईल. टोकन सेवा प्रदात्याद्वारे जारी केले जातील. टोकन स्वरूपात कार्ड डेटा जारी करण्याची सुविधा त्याच टोकन सेवा प्रदात्याकडे असेल. टोकन स्वरूपात कार्ड डेटा जारी करणे केवळ ग्राहकाच्या संमतीने केले जाईल.
सध्या, एकदा तुम्ही कोणत्याही ऑनलाइन शॉपिंग वेबसाइटवर तुमचे डेबिट किंवा क्रेडिट कार्ड तपशील एंटर केल्यावर, तुम्हाला फक्त CVV (कार्ड व्हेरिफिकेशन व्हॅल्यू) आणि OTP (वन-टाइम पासवर्ड) एंटर करायचा आहे.
आता नवीन पेमेंट एग्रीगेटर/पेमेंट गेटवे (PA/PG) नियमांनुसार, प्रत्येक ऑनलाइन व्यापारी प्रक्रिया व्यवहाराला ‘टोकनाइज्ड की’ प्रदान केली जाईल. ई-कॉमर्स कंपनीला यासाठी कार्ड नेटवर्कशी टायअप करावे लागेल. हे टोकन प्रत्येक कार्ड क्रमांकाशी जोडले जातील. इतर कोणीही हा टोकन नंबर वापरू शकत नाही.
RBI ची टोकनायझेशन प्रणाली काय आहे?
रिझव्‍‌र्ह बँकेला मालवेअर व्हायरस हल्ल्यांपासून विविध कार्डांद्वारे पेमेंट अधिक सुरक्षित करायचे आहे. टोकन सिस्टीममध्ये, तुम्हाला पेमेंटसाठी तुमच्या कार्डची संपूर्ण माहिती द्यावी लागणार नाही, तर त्यासाठी खास टोकन द्यावे लागेल. हे टोकन एक अद्वितीय कोड असेल. त्यामध्ये तुमचे कार्ड, टोकन मागणारे स्टोअर आणि ज्या डिव्हाइसवरून टोकन पाठवले जात आहे ते समाविष्ट असेल.