मुंबई: इंडियन इन्स्टिट्यूट ऑफ टेक्नॉलॉजी बॉम्बे (IIT बॉम्बे) ने शनिवारी आपला 60 वा दीक्षांत समारंभ साजरा केला. यादरम्यान 400 हून अधिक पीएचडी पदवी प्रदान करण्यात आल्या. यासह, IIT बॉम्बे ही पहिली राष्ट्रीय संस्था (IIT Bombay PhDs Record) बनली आहे, ज्याने एकाच वेळी इतक्या डॉक्टरेट पदव्या बहाल केल्या आहेत. पवई येथील महाविद्यालयाने प्रथमच 449 पीएचडी पदवी प्रदान केल्या आहेत. तर गेल्या वर्षी 378 आणि 2019 मध्ये 301 विद्यार्थ्यांना पीएचडी प्रदान करण्यात आली. गेल्या 10 वर्षांत पीएचडी करणाऱ्या विद्यार्थ्यांची संख्याही वाढली आहे. 2011-12 मध्ये, 1,895 पीएचडी उमेदवारांना पदवी प्रदान करण्यात आली. 2020-21 मध्ये ही संख्या 3,534 वर पोहोचली आणि सध्याची संख्या सुमारे 3,727 आहे.
येथे लक्षात घेण्यासारखे आहे की भारतीय शैक्षणिक संस्थेने एका वर्षात 400 हून अधिक पीएचडी आयोजित करण्याची ही पहिलीच वेळ आहे, असे संस्थेचे संचालक सुभाषिस चौधरी यांनी दीक्षांत समारंभात सांगितले. शिक्षणासाठी हा एक महत्त्वाचा टप्पा आहे. 2551 पैकी 2,324 विद्यार्थ्यांना पदवी प्रदान करण्यात आली. कोविडमुळे दीक्षांत समारंभ दोन वर्षांपासून आभासी होत होता. दोन वर्षांनंतर शनिवारी एका मोठ्या कार्यक्रमाचे आयोजन करण्यात आले होते.
2021-22 मध्ये, IIT-Bombay ला संशोधन आणि विकासासाठी 329.08 कोटी रुपयांचा बाह्य निधी प्राप्त झाला. तर मंजूर प्रकल्पांच्या संख्येत किरकोळ घट झाली आहे आणि आर्थिक खर्च वाढला आहे.
कुमार मंगलम यांची प्रमुख उपस्थिती
आदित्य बिर्ला समूहाचे अध्यक्ष कुमार मंगलम बिर्ला दीक्षांत समारंभाचे प्रमुख पाहुणे होते. ते म्हणाले की, जीवन आणि उद्योगात तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत आहे आणि मानवी सर्जनशीलता आणखी वेगाने वाढत आहे. आपण हाय-टेक जगात प्रवेश करत आहोत. जीवन आणि उद्योगात तंत्रज्ञानाचा वापर वाढत आहे आणि मानवी सर्जनशीलता आणखी वेगाने वाढत आहे. मी असा युक्तिवाद करेन की मानवी स्पर्श आणि सहानुभूती यांचा थेट संबंध तंत्रज्ञानाच्या विकासाशी आहे.
बिर्ला म्हणाले की, येत्या दशकात टेक्नोक्रॅट्स, उद्योगपती, राजकारणी आणि नागरिकांना सारखेच अस्तित्वाच्या काही प्रश्नांना सामोरे जावे लागेल. ते म्हणाले की, केवळ तंत्रज्ञान आणि मानवी कल्पकता मानवतेसमोरील सर्वात मोठी आव्हाने सोडवू शकतात. या जगात आपले स्थान निर्माण करण्यासाठी विद्यार्थ्यांना पुढे येण्याचे आवाहन करून त्यांनी माणसे आणि यंत्रे यांच्यात सामंजस्याने काम करावे लागेल, असे सांगितले.
अली रेहानला राष्ट्रपती पदक
या वर्षी चार विद्यार्थ्यांना त्यांच्या उत्कृष्ट कामगिरीबद्दल सुवर्णपदक प्रदान करण्यात आले. संगणक विज्ञान आणि अभियांत्रिकी विभागाचा (बी.टेक) विद्यार्थी मोहम्मद अली रेहान याला ‘राष्ट्रपती पदक’ प्रदान करण्यात आले. इलेक्ट्रिकल अभियांत्रिकी विभागाचा (दुहेरी पदवी) विद्यार्थी कौस्तव जाना याला ‘इन्स्टिट्यूट गोल्ड मेडल (2020-21)’, ‘इन्स्टिट्यूट गोल्ड मेडल (2021-22)’ आर्यमन मैथनी ए (बीएस) याला देण्यात आले.