मुंबई – दरवर्षी पावसाळ्यात मुंबईतील रस्त्यांना तलावाचे स्वरूप येते. मायानगरी मुंबईतील रस्त्यांवर पाणी साचण्याची मोठी समस्या आहे. पावसाळ्यात ठिकठिकाणी पाणी साचल्याने मुंबईकरांना अनेक समस्यांना सामोरे जावे लागते. मुंबईतील रस्त्यांवर पाणी साचल्याने दरवर्षी अनेकांचा बळी जातो. त्यामुळे मुंबई महानगरपालिकेने (BMC) पाणी साचून न राहण्यासाठी नवीन तंत्राचा अवलंब करण्याचा निर्णय घेतला आहे. महानगरपालिका या नवीन तंत्रज्ञानावर 5800 कोटी रुपये खर्च करणार आहे.
नवीन तंत्रज्ञानाने बांधला जाणार 400 किमीचा रस्ता
मुंबईतील रस्त्यांवरील पाणी शोषूण घेण्यासाठी ज्या नवीन तंत्रज्ञानाचा अवलंब करण्याचा निर्णय घेण्यात आला आहे, त्यात विशेष प्रकारचे रस्ते बांधण्याच्या योजनांचा समावेश आहे. हे रस्ते पावसाळ्यात पाणी शोषून घेतील, असे असतील. या तंत्रज्ञानामुळे रस्त्यालगतच्या नाल्यांमधील पावसाच्या पाण्याचा दाबही कमी होईल, असा विश्वास मुंबई महापालिकेला आहे. त्यासाठी मुंबईतील अनेक रस्त्यांचे पुनरुज्जीवन केले जाणार आहे. ब्लॉटिंग तंत्रज्ञानाद्वारे विकसित करण्यात येणाऱ्या या रस्त्यांची एकूण लांबी 400 किमी असेल.
सिमेंट रस्ता बनवण्यासाठी खर्च केले जाणार 5800 कोटी रुपये
400 किमी लांबीच्या रस्त्यासाठी बीएमसीने 5800 कोटी रुपयांची निविदा प्रसिद्ध केली आहे. हे रस्ते सध्या कोळशाच्या डांबराचे असून ते ब्लॉटिंग तंत्राने सिमेंट केले जाणार आहेत. या तंत्रज्ञानांतर्गत सिमेंटने बनविलेल्या रस्त्यांच्या कडेला पाणी शोषून घेण्यासाठी ठिकठिकाणी विशेष आणि खोल खड्डे करण्यात येणार आहेत. मुसळधार पावसात या खड्ड्यांमध्ये साचलेले पाणी साचून जमिनीच्या खाली पोहोचते. सध्या या रस्त्यांवर जे पाणी साचले आहे, त्याचे सर्व पाणी नाल्यांतून वाहत आहे. मुसळधार पावसात नाले तुंबतात, त्यामुळे रस्ता तासनतास तुडुंब भरलेला असतो.
कमी होईल नाल्यांमधील पावसाच्या पाण्याचा दाब
बीएमसीच्या एका अधिकाऱ्याने मिड-डेया वर्तमानपत्राला सांगितले की, रस्त्यांवर पाणी शोषूण घेणारे रस्ते बनवण्याचा निर्णय बीएमसीने पहिल्यांदाच घेतला आहे. यानंतर रस्त्यावर साचणारे पावसाचे सर्व पाणी नाल्यात वाहून जाणार नाही. त्यापेक्षा हे पावसाचे पाणी रस्त्यावरील या साचलेल्या खड्ड्यांमध्ये मोठ्या प्रमाणात साचणार आहे. त्यामुळे रस्त्याच्या कडेला असलेल्या नाल्यांवरचा दाब कमी होईल. या तंत्रामुळे केवळ पाणी साचण्याच्या समस्येतून सुटका होणार नाही, तर भूजल पातळीतही सुधारणा होणार आहे.
भूजल पातळीही सुधारेल
महानगरपालिकेतील रस्ते विभागाचे उपमुख्य अभियंता चंद्रकांत मेटेकर म्हणाले की, रस्त्याच्या कडेला बांधण्यात येणारा ब्लॉटिंग पिटची जागा, स्थानिक भौगोलिक स्थिती आणि पावसाळ्यात तेथे पाणी साचण्याची स्थिती या आधारे निश्चित केले जाईल. दोन ब्लॉटिंग पिटमधील अंतर निश्चित केले जाणार नसले, तरी 300 ते 350 मीटर अंतरावर हे डाग पडणारे खड्डे तयार होतील, अशी अपेक्षा आहे. सल्लागार कंपनी तपशीलवार सर्वेक्षणानंतर त्याचा तपशीलवार प्रकल्प अहवाल (डीपीआर) तयार करेल.
तज्ज्ञांनी सांगितले, ठोस नियोजन करावे, अन्यथा कोलमडून जाईल बजेट
नागरिकांना दिलासा देण्यासाठी महानगरपालिकेने योग्य नियोजन करून सर्व काही केले पाहिजे, असे रेनवॉटर हार्वेस्टिंग तज्ज्ञ संदीप अध्यापक यांचे मत आहे. रस्त्यावरील बुजवलेल्या खड्ड्यांची खोली दोन-तीन फूट असेल, तर त्यांचा काही उपयोग होणार नाही. या नवीन तंत्रज्ञानावर महानगरपालिकेने ठोस आराखडा बनवून काम केले, तर ते निश्चितच उपयुक्त ठरेल. या योजनेत काही त्रुटी राहिल्यास सर्वसामान्यांच्या कराची एवढी मोठी रक्कम नाल्यात जाणार आहे. मुंबईत मुसळधार पाऊस आणि पाणी साचले असतानाही झपाट्याने खाली जाणारी भूजल पातळी हेही येथे मोठे आव्हान असल्याची माहिती आहे. मुंबईतील अनेक भागात नागरिकांना पाण्यासाठी 500 फूट बोअर करावे लागत आहेत.