अफगाणिस्तानातील काबुल शहर आणि येथील शेरपूर परिसर, हे शहरातील सर्वात पॉश परिसरापैकी एक आहे. एकामागून एक लोकांची घरे आहेत. येथे जगातील सर्वात भयानक दहशतवादी आणि अल-कायदा प्रमुख अल-जवाहिरी राहत होता. अमेरिकेतील सर्वात उंच इमारत वर्ल्ड ट्रेड सेंटर उडवून देण्यात ओसामा बिन लादेनची साथ देणारा हा तोच अल-जवाहिरी होता. यापूर्वीही त्यांनी भारताला धमक्या दिल्या होत्या.
रविवारी सकाळचे 6.18 वाजले होते. त्यावेळी अमेरिकेत रात्रीचे 9.48 वाजले होते. काबूलमध्ये जाग आल्यावर जवाहिरी त्याच्या टेरेसच्या बाल्कनीत फिरायला गेला. येथे, अमेरिकेचे सर्वात बलवान आणि सर्वात तेजस्वी सीआयए सैनिक घात करून त्याची वाट पाहत होते. जवाहिरी बाल्कनीत दिसताच अमेरिकेने ड्रोनमधून हेलफायर क्षेपणास्त्र डागले.
हे क्षेपणास्त्र थेट जवाहिरीला धडकले. हेलफायर क्षेपणास्त्रामध्ये स्फोटकांऐवजी 6 रेझरसारखे ब्लेड आहेत, जे लक्ष्याचे तुकडे करतात. या मोहिमेत इतर कोणाचेही नुकसान होऊ नये, याची काळजी अमेरिकन सैनिकांनी घेतली. आता पुढे वाचा, ही संपूर्ण मोहीम अमेरिकेने कशी पार पाडली? अखेर जवाहिरीच्या अंताची बातमी अमेरिकेने 48 तास जगापासून का लपवून ठेवली? जाणून घेऊया…
अमेरिका जानेवारीपासून संपूर्ण कुटुंबाच्या होती मागावर
या वर्षी जानेवारीमध्ये अमेरिकेच्या गुप्तचर सूत्रांना माहिती मिळाली की अल-जवाहिरीची पत्नी, मुलगी आणि नातू काबूलमधील एका घरात स्थलांतरित झाले आहेत. तेव्हापासून अमेरिकन हेर त्याच्या मागावर होते. अल-जवाहिरीही काबूलमध्ये याच घरात राहत असल्याचे अमेरिकन सूत्रांना एप्रिलमध्ये स्पष्ट झाले. अनेक प्रकारे, या माहितीची अमेरिकन अधिकाऱ्यांनी पुष्टी केली. काबूलमध्ये असलेला शेरपूरचा हा परिसर खूपच पॉश आहे. हे अफगाण संरक्षण मंत्रालयाच्या अंतर्गत येते. येथे अफगाणिस्तानच्या उच्च अधिकाऱ्यांची घरे आहेत. तालिबानचे गृहमंत्री आणि कुख्यात दहशतवादी सिराजुद्दीन हक्कानीही याच भागात राहत असल्याचे सांगण्यात येते.
नंतर काय झाले?
जेव्हा अमेरिकन अधिकार्‍यांना खात्री पटली की अल-जवाहिरी काबुलच्या त्या घरात राहत होता, तेव्हा अमेरिकेचे राष्ट्रीय सुरक्षा सल्लागार जेक सुलिव्हन यांनी राष्ट्राध्यक्ष जो बायडन यांच्याशी बोलले.
दरम्यान, सीआयएने जवाहिरीच्या घराची माहिती गोळा करण्यास सुरुवात केली. घर कसे बनवले आहे? तेथे जाण्यासाठी किती मार्ग आहेत? किती खोल्या. जवाहिरी कोणत्या खोलीत राहतो? यानंतर सीआयएने पुन्हा अध्यक्ष जो बायडन यांना माहिती दिली. सर्वकाही पूर्णपणे निश्चित झाल्यानंतर, बायडन यांनी कॅबिनेट सदस्यांसोबत बैठक घेतली आणि संपूर्ण मिशनचे स्पष्टीकरण दिले आणि ठरवले की जवाहिरीला ओसामा बिन लादेनप्रमाणेच मारले जाईल.
त्यानंतर अमेरिकेने आखली योजना
संपूर्ण जबाबदारी सीआयएकडे देण्यात आली होती. 1 जुलै रोजी सीआयए संचालक विल्यम बर्न्स यांनी जो बायजन आणि इतर मंत्रिमंडळ सदस्यांना व्हाईट हाऊस सिच्युएशन रूममध्ये प्रस्तावित ऑपरेशनबद्दल माहिती दिली. यादरम्यान बायडन यांनी मिशन, त्याचे यश, ऑपरेशनची पद्धत याविषयी माहिती घेतली. यादरम्यान अल-जवाहिरीच्या घराचे मॉडेलही बायडन यांना दाखवण्यात आले. जवाहिरीला कसा मारायचा हे दाखवणारा डेमो देखील तयार करण्यात आला होता.
यानंतर या अभियानाची कायदेशीर पातळीवरही माहिती घेण्यात आली आणि गुप्तचर अहवालाची माहिती वरिष्ठ वकिलांना देण्यात आली. हे मिशन पार पाडण्यासाठी शेवटची बैठक 25 जुलै रोजी झाली होती. यामध्ये अध्यक्ष जो बायडन यांनी अचूक ड्रोन हल्ल्यांना (नागरिकांचे कमीत कमी नुकसान करून) परवानगी दिली. रविवारी, 31 जुलै रोजी सीआयएला अल-जवाहिरीच्या घराच्या बाल्कनीत दिसला. यानंतर ड्रोन हल्ल्यात त्यांचा मृत्यू झाला.
हत्येनंतर 48 तास कोणालाही का सांगितले नाही?
याबाबत परराष्ट्र व्यवहार तज्ज्ञ डॉ. आदित्य पटेल यांनी सांगितले की अमेरिकेची मोठी योजना ड्रोनने हल्ला करण्याची होती. अफगाणिस्तानातून सैन्य मागे घेतल्यानंतर अमेरिकेच्या क्षमतेवर प्रश्न उपस्थित केले जात होते. अमेरिका आता कमकुवत होत आहे, असे म्हटले जात होते. हेच कारण आहे की जवाहिरीचा ठावठिकाणा बायडन यांना सापडल्यावर त्यांनी क्षणाचाही विलंब न लावता त्याला ठार मारण्याची योजना आखली.
आदित्य यांनी पुढे सांगितले की, हे मिशन खूप मोठे होते. अशा परिस्थितीत बायडन सरकारला कोणत्याही प्रकारची चूक नको हवी होती. त्यांनी रविवारी सकाळी जवाहिरीला ड्रोन हल्ल्यात ठार मारले असले, तरी अमेरिकन अधिकाऱ्यांना पुष्टी करायची होती की जवाहिरीचा मृत्यू झाला आहे की नाही. त्यासाठी अमेरिकन गुप्तचर सूत्रे सतत काबूलमध्ये गुंतलेली होती. मृत जवाहिरी असल्याची पुष्टी झाल्यावर अमेरिकेचे राष्ट्राध्यक्ष जो बायडन मीडियासमोर हजर झाले. याआधी त्यांना 48 तासांच्या या ऑपरेशनच्या यशाची पुष्टी करायची होती. याशिवाय ऑपरेशननंतर अफगाणिस्तानची काय प्रतिक्रिया येते हेही पाहायचे होते.