वॉशिंग्टन – सूर्यापासून निघणारा एक प्रचंड सौर ज्वाला पृथ्वीच्या दिशेने येत आहे! ही भयंकर सौरज्योत लवकरच पृथ्वीवर आदळण्याची शक्यता आहे. हे एक शक्तिशाली सौर वादळ निर्माण करू शकते, जे येथे रेडिओ ब्लॅकआउट होण्यासाठी पुरेसे आहे. यामुळे जीपीएस नेव्हिगेशन, मोबाईल फोन सिग्नल आणि सॅटेलाइट सिग्नलमध्येही व्यत्यय येऊ शकतो.
नॅशनल ओशनिक अँड अॅटमॉस्फेरिक अॅडमिनिस्ट्रेशन (NOAA) ने याबाबत अलर्ट जारी केला आहे. 14 जुलै रोजी सूर्याच्या पृष्ठभागावरून हा सौर भडका उडाला आणि पृथ्वीकडे सरकत आहे. या महिन्याच्या सुरुवातीला, भूचुंबकीय वादळ पृथ्वीवर आदळले, ज्यामुळे कॅनडावर एक तेजस्वी अरोरा निर्माण झाला.
अंतराळ हवामान शास्त्रज्ञ डॉ. तमिथा स्कॉव यांनी सूर्यापासून निघणाऱ्या या सौर फ्लेअरबद्दल ट्विटरवर त्यांची प्रतिक्रिया पोस्ट केली आहे. तमिथा स्कोव्ह यांनी ट्विटर पोस्टमध्ये म्हटले आहे, नवीन क्षेत्र 3058M 2.9-फ्लेअर करते! आता X-फॅक्टरसह सूर्यावरील चौथा प्रदेश आहे. NOAA X-फ्लेअरचा धोका 10 टक्के ठेवतो, परंतु ते खूप लवकर आहे. ते फक्त वाढू शकते.
एक्स-क्लास फ्लेअर म्हणजे काय?
सौर फ्लेअर्ससाठी एक्स-फॅक्टर सर्वात तीव्र फ्लेअर्सपैकी एकाचा संदर्भ देते आणि संख्या तसेच सौर फ्लेअरच्या तीव्रतेचे प्रतीक त्याची ताकद दर्शवते. सौर ज्वालांचे वर्गीकरण त्यांच्या तीव्रतेच्या आधारे अ, ब, क, एम आणि एक्स या चार वर्गांमध्ये केले जाते. सर्वात शक्तिशाली सोलर फ्लेअर हे X-वर्गीकृत सोलर फ्लेअर असेल, तर M हा दुसरा सर्वात शक्तिशाली सोलर फ्लेअर आहे. सूर्याच्या ज्वालांची पृथ्वीशी थेट टक्कर होण्याचा अंदाज त्यांनी वर्तवला.
पृथ्वीवरील सौर फ्लेअर्सचा प्रभाव
डॉ. स्कॉ पुढे म्हणाले की, अधिक रेडिओ ब्लॅकआउट्सचा पृथ्वीवरील दिवसा रेडिओ ऑपरेशन्सवर परिणाम होण्याची शक्यता आहे. जीपीएस वापरकर्त्यांनी सकाळ आणि संध्याकाळच्या वेळी सतर्क राहावे. याचा अर्थ सौर वादळामुळे पृथ्वीवरील जीपीएस नेव्हिगेशन सिस्टीम ब्लॅकआउट होण्याची अपेक्षा आहे. हे लहान विमान तसेच मोठ्या जहाजांच्या प्रवासात व्यत्यय आणण्यास सक्षम आहे.
रेडिओ ब्लॅकआउट होण्याची शक्यता
अलीकडे, सौर पृष्ठभागावरील एक विशाल सूर्यस्पॉट आणि फिलामेंट्सने देखील खगोलशास्त्रज्ञांना पृथ्वीच्या जवळ येत असलेल्या फ्लेअर्सबद्दल चिंतित केले आहे, ज्यामुळे पृथ्वीच्या काही प्रदेशांमध्ये ब्लॅकआउट होऊ शकते. दरम्यान, नासाच्या शास्त्रज्ञांनी सांगितले की, सूर्यापासून निघणाऱ्या मोठ्या सौर ज्वालामुळे जगातील अनेक भागांमध्ये रेडिओ ब्लॅकआउट होऊ शकतात.
सोलर फ्लेअर्स म्हणजे काय?
NASA च्या म्हणण्यानुसार, सौर ज्वाला हे सूर्याच्या ठिपक्यांशी संबंधित चुंबकीय उर्जेच्या मुक्ततेमुळे होणारे किरणोत्सर्गाचे जलद स्फोट आहेत. सौर ज्वाला ही आपल्या सौरमालेतील सर्वात मोठी स्फोटक घटना आहेत. त्यांना सूर्यावरील तेजस्वी क्षेत्रे म्हणून पाहिले जाते आणि ते मिनिटे ते तास टिकू शकतात.
सोलर फ्लेअरला कोरोनल मास इंजेक्शन (CME) असेही म्हणतात. या फ्लेअर्सना सौर मंडळातील आतापर्यंतचे सर्वात शक्तिशाली स्फोट मानले जाते, ज्यामुळे कोट्यवधी हायड्रोजन बॉम्बच्या तुलनेत ऊर्जा सोडली जाते. हे फ्लेअर मध्यम, मजबूत आणि तेजस्वी असू शकतात.
आज ब्लॅकआउट अलर्ट
19 जुलै रोजी (भारतीय वेळेनुसार) सकाळी या प्रभावाचा उच्चांक होण्याची शक्यता नासाने वर्तवली आहे. यामुळे जीपीएस आणि रेडिओ लहरींमध्ये व्यत्यय येऊ शकतो. या वर्षी मार्चमध्ये पृथ्वीला वेगवेगळ्या भूचुंबकीय वादळांचा तडाखा बसला. भूचुंबकीय वादळांमुळे कोणतीही हानी झाली नसली, तरी भविष्यात आणखी शक्तिशाली वादळे येऊ शकतात, अशी भीती व्यक्त केली जात होती.