स्वदेशी ह्युमन पॅपिलोमाव्हायरस (HPV) लस आता महिलांना गर्भाशयाच्या मुखाच्या कर्करोगापासून वाचवण्यासाठी विकसित करण्यात आली आहे. ड्रग्स कंट्रोलर जनरल ऑफ इंडिया (DCGI) ने अलीकडेच सीरम इन्स्टिट्यूट ऑफ इंडिया (SII) द्वारे विकसित केलेल्या गर्भाशयाच्या कर्करोगाच्या लसीला मान्यता दिली आहे. लवकरच ते देशाच्या राष्ट्रीय लसीकरण अभियानाचा एक भाग बनू शकते.
लसीकरणावरील राष्ट्रीय तंत्रज्ञान सल्लागार गटाच्या स्थायी उप-समितीने आधीच केंद्रीय लसीकरण मोहिमेत त्याचा समावेश करण्याची शिफारस केली आहे. सूत्रांकडून मिळालेल्या माहितीनुसार, नऊ ते 14 वयोगटातील मुलींना ही लस दिली जाऊ शकते. या लसीची माहिती असलेल्या एका सूत्राने सांगितले की, सुरुवातीला ही लस फक्त मुलींना दिली जाईल, पण नंतर ती मुलांनाही दिली जाईल. देशात ही लस तयार होत असल्याने किमतीत मोठी अडचण येणार नाही. सध्या सिरम इन्स्टिट्यूटने या लसीच्या किंमतीबाबत कोणतीही माहिती दिलेली नाही. पण कंपनीचे म्हणणे आहे की या वर्षाच्या अखेरीस ती बाजारात येऊ शकते. 26 वर्षांपर्यंतच्या मुलींना सेक्स करण्यापूर्वी या लसी दिल्या जाऊ शकतात, असे डॉक्टरांचे म्हणणे आहे.
एचपीव्ही लसीची किंमत प्रति डोस 2,000 ते 3,000 रुपये
देशात सध्या दोन एचपीव्ही लसी आहेत, ज्या परदेशी कंपन्यांनी तयार केल्या आहेत. यापैकी एक लस गार्डासिल आहे, जी मर्कने उत्पादित केली आहे, तर दुसरी सर्व्हरिक्स आहे, जी ग्लॅक्सोस्मिथक्लाइन निर्मित आहे. बाजारात HPV लसीची किंमत सुमारे 2,000 ते 3,000 रुपये प्रति डोस आहे. सीरमने या सेगमेंटमध्ये प्रवेश केल्यामुळे किमती कमी होतील अशी आशा आहे. सरकारच्या राष्ट्रीय लसीकरण मोहिमेमध्ये या लसीचा समावेश करणे, हे महिलांमधील गर्भाशयाच्या मुखाच्या कर्करोगाची समस्या कमी करण्याच्या दिशेने एक महत्त्वाचे पाऊल ठरू शकते. देशातील महिलांमध्ये हा दुसरा सर्वात सामान्य कर्करोग आहे. स्तनाचा कर्करोग पहिल्या क्रमांकावर आहे. HPV केंद्राच्या ताज्या अंदाजानुसार, भारतात दरवर्षी एक लाख 23 हजारांहून अधिक महिला या कर्करोगाला बळी पडतात आणि 77,000 हून अधिक महिलांचा मृत्यू होतो.
उपलब्ध आकडेवारीनुसार, सध्या देशभरात सुमारे पाच टक्के महिला या आजाराने त्रस्त आहेत. त्यांना HPV-16/18 संसर्ग होतो. त्याच वेळी, सुमारे 83 टक्के गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग एचपीव्ही 16 किंवा 18 च्या संसर्गामुळे होतो. HPV संसर्ग हे गर्भाशयाच्या मुखाच्या कर्करोगाचे प्रमुख कारण आहे आणि HPV 16 आणि 18 संसर्ग हे जगभरातील 70 टक्के गर्भाशयाच्या कर्करोगाचे कारण आहेत.
भारताची लोकसंख्या 48.35 कोटींहून अधिक महिला आहे. यापैकी 15 वर्षे किंवा त्यापेक्षा जास्त वयाच्या मुली आणि महिलांना गर्भाशयाच्या मुखाच्या कर्करोगाचा धोका असतो. सध्याची आकडेवारी दर्शवते की दरवर्षी सुमारे 1,23,907 महिलांना गर्भाशय ग्रीवाच्या समस्यांचे निदान होते. या आजारामुळे 77,438 महिलांचा मृत्यू झाला.
काय आहे गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग
गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग हा गर्भाशयाची पिशवी मुखाचा किंवा गर्भाशयाच्या मुखाचा कर्करोग आहे. ते वाढल्यास मृत्यूचाही धोका असतो. गर्भाशयाच्या मुखाच्या कर्करोगात, गर्भाशयाच्या तोंडावर एक ढेकूळ तयार होतो, ज्यामुळे आसपासच्या ऊतींचा नाश होतो. हा कर्करोग विषाणूमुळे होतो. ह्युमन पॅपिलोमा व्हायरस असे या विषाणूचे नाव आहे. एचपीव्ही शरीरात गेल्यानंतर कर्करोग होण्यासाठी 10-15 वर्षे लागतात.