नेपाळ बॉर्डर आणि गुरुग्राम येथून ग्रेटर नोएडा येथे राहणाऱ्या चिनी नागरिकांच्या अटकेत नवा ट्विस्ट समोर आला आहे. भारतातून चीनमध्ये जाणाऱ्या जुन्या फोनमधून लोकांचा डेटा काढला जात असल्याची माहिती तपास यंत्रणांना अटक करण्यात आलेल्या चिनी नागरिकांकडून मिळाली आहे. चौकशीदरम्यान असे आढळून आले आहे की, आरोपी जुने स्मार्टफोन खरेदी करून त्यांचे पार्ट्स चीनला पाठवत असत, ज्यामध्ये रॅम ते स्टोरेजचा समावेश होता. अशा प्रकारे लाखो भारतीयांची वैयक्तिक माहिती चीनच्या हाती लागण्याची शक्यता आहे. या खुलाशामुळे सायबर फसवणुकीचा धोकाही वाढला आहे. सेलफोन स्क्रॅपिंग आणि डेटा स्क्रॅपिंग बद्दल समजून घेण्याचा प्रयत्न करूया. या अहवालात, आम्ही सेलफोन स्क्रॅपिंग आणि डेटा स्क्रॅपिंगबद्दल तपशीलवार जाणून घेऊ आणि फोन डेटा कायमचा कसा हटवायचा ते जाणून घेऊ या.
सेलफोन स्क्रॅप म्हणजे काय?
तुमच्यापैकी अनेकांना भंगाराचा अर्थ माहित असेलच. स्क्रॅप म्हणजे भंगार. सेलफोन स्क्रॅप जुन्या फोन भागांचा संदर्भ देते. सेलफोन स्क्रॅपिंग अंतर्गत, जुन्या फोनचे भाग वेगळे केले जातात आणि आवश्यक भाग काढून टाकले जातात आणि विकले जातात. तुम्ही एका ओळीत फोन जंकमधून सेलफोन स्क्रॅप देखील समजू शकता. सहसा आपण आपला जुना फोन बदलून नवीन फोन घेतो किंवा कुठल्यातरी दुकानात जाऊन आपला जुना फोन विकतो पण विकण्यापूर्वी काही महत्त्वाच्या गोष्टींची काळजी घेत नाही.
सेलफोन स्क्रॅपनंतर डेटा स्क्रॅपची पाळी येते. डेटा स्क्रॅपिंगच्या बाबतीत, स्क्रॅपची व्याख्या बदलते, कारण स्क्रॅप केलेला डेटा जंक नसतो, परंतु सायबर चोरांसाठी एक मोठे शस्त्र बनतो. जेव्हा तुम्ही स्मार्टफोन विकता किंवा एक्सचेंज करता, तेव्हा तुम्ही सहसा त्यात पडलेला फोटो-व्हिडिओ आणि इतर डेटा डिलीट करून तो विकता, परंतु तुम्हाला हे जाणून आश्चर्य वाटेल की तुम्ही तो डिलीट केल्यानंतरही तुमच्या फोनमध्ये डेटा तसाच राहतो.
सेलफोन डेटा स्क्रॅपिंगमध्ये, तुमच्या फोनमध्ये पडलेला डेटा म्हणजे फोटो, व्हिडिओ, ऑडिओ आणि इतर माहिती काढली जाते. फोनमधून काढलेला डेटा वेगळा केला जातो आणि नंतर तो खूप महत्त्वाचा असतो, जसे की तुमच्या बँकेशी संबंधित माहिती आधी वेगळी केली जाते आणि त्या आधारे तुम्हाला सायबर फसवणुकीचा बळी बनवले जाते. डेटा स्क्रॅपिंगद्वारे, तुम्ही हटवलेली प्रत्येक माहिती तुमच्या फोनवरून काढली जाऊ शकते. स्क्रॅप केलेल्या डेटाद्वारे तुमची हेरगिरी देखील केली जाऊ शकते. फोनमधील डेटा स्क्रॅप करण्यासाठी अनेक सॉफ्टवेअर उपलब्ध आहेत.
सेलफोन डेटा स्क्रॅपिंगसाठी तुमचा स्मार्टफोन याप्रमाणे करा फॉरमॅट
स्मार्टफोन जुना झाल्यावर आपण विकतो, पण डेटा स्क्रॅपिंगचा धोका कायम असतो, पण जर तुम्ही तुमचा फोन योग्य पद्धतीने फॉरमॅट केला, तर तुम्ही डेटा स्क्रॅपिंग टाळू शकता. पहिली गोष्ट म्हणजे फोन कुणाला देण्यापूर्वी किंवा विकण्याआधी किमान दोनदा पूर्ण फॉर्मेट करा. यासाठी फोनच्या सेटिंगमध्ये जाऊन इरेज ऑल डेटा (फॅक्टरी रीसेट) या पर्यायावर क्लिक करा. यास काही मिनिटे लागतील आणि तुमचा फोन नवीनसारखा होईल.
फॅक्टरी रीसेट फोनचे सर्व व्हिडिओ, फोटो आणि सेटिंग्ज हटवेल, परंतु त्यानंतरही काही डेटा तुमच्या फोनमध्येच राहील. हे टाळण्यासाठी तुम्हाला फोन एन्क्रिप्ट करावा लागेल. यासाठी फोनच्या सेटिंगमध्ये जा आणि ही स्टेप फॉलो करा. Settings > Security > Encryption & credentials वर गेल्यानंतर, Encrypt phone वर क्लिक करा. फोन एन्क्रिप्ट केल्यानंतर, डेटा स्क्रॅपिंगचा धोका संपेल. तुमचा फोन प्रथम एन्क्रिप्ट करणे आणि नंतर त्याचे स्वरूपन करणे हा सर्वोत्तम मार्ग आहे.
टीप- एन्क्रिप्ट फोनचा पर्याय Android 11 पर्यंतच्या आवृत्त्यांमध्ये उपलब्ध आहे. हे वैशिष्ट्य Android 12 मध्ये उपलब्ध नाही. Android 12 OS सह फोन डीफॉल्टनुसार एनक्रिप्ट केलेले असतात. फोनमध्ये मेमरी कार्ड असल्यास, लॅपटॉपच्या मदतीने ते फॉरमॅट करता येऊ शकते.