टेक्सास – हृदयविकाराच्या झटक्यानंतर प्रथमच हृदयाच्या पेशींवर उपचार करून त्यांची पुनर्निर्मिती करण्यात शास्त्रज्ञांना यश आले आहे. ह्युस्टन येथील युनिव्हर्सिटी ऑफ टेक्सासमधील शास्त्रज्ञांनी हृदयविकार दूर करण्याच्या दिशेने काम करत, त्याची उंदरांवर यशस्वी चाचणी केली आहे. जर ही चाचणी मानवावरही यशस्वी झाली, तर हजारो जीव वाचू शकतात.
या प्रयोगात सिंथेटिक मेसेंजर रिबोन्यूक्लिक अॅसिड (mRNA) वापरण्यात आले आहे. या तंत्रात, एमआरएनए इंजेक्शनने डीएनएची ‘ब्लूप्रिंट’ तयार केली जाते, ज्याचा उपयोग शरीरात प्रथिने तयार करण्यासाठी ज्या ठिकाणी प्रथिने आपल्या पेशी बनवतात आणि नियंत्रित करतात.
शास्त्रज्ञांच्या म्हणण्यानुसार, नवीन तंत्राने स्नायूंच्या पेशींची दुरुस्ती आणि पुनर्जन्म करण्यात आले. mRNAs शरीरात प्रथिने तयार करतात, जे स्नायूंवर हल्ला करणाऱ्या विषाणूंना मारण्यासाठी मोठ्या प्रमाणात कार्य करतात.
माणसांनाही वाचवता येईल
उपचाराची नवीन पद्धत: यशाची ही शिडी याआधी कोणीही गाठू शकले नव्हते. विज्ञानानुसार हृदयाचे स्नायू पुन्हा निर्माण होण्याची शक्यता एक टक्क्यांपेक्षा कमी असते. यापुढेही हा प्रयोग यशस्वी झाल्यास मानवांवर उपचार करण्याची नवीन पद्धत विकसित केली जाईल, असे रॉबर्ट श्वाझ, प्राणीशास्त्रज्ञ, ह्यूस्टन विद्यापीठ यांनी सांगितले.
अशा प्रकारे चाचणी केली
उंदरांवर केलेल्या या चाचणीमध्ये टिश्यू कल्चर (जीवामध्ये पेशी जिवंत ठेवण्याची प्रक्रिया) आणि जिवंत उंदरांचा वापर करण्यात आला. YAP5SA या उंदरांमध्ये गेम चेंजर म्हणून काम करत असल्याचे आढळून आले. या प्रयोगात हृदयविकाराने त्रस्त असलेल्या उंदरामध्ये उत्परिवर्तन दिसून आले. इंजेक्शनच्या 24 तासांच्या आत, मायोसाइट (हृदयात आढळणारी एक पेशी) 15 पट सुधारणा दर्शविली.
स्टेमिन आणि YAP5SA नावाचे प्रथिने हृदयाच्या पेशी (कार्डिओमायोसाइट्स) सक्रिय करतात. हे त्या स्नायूंना पुनरुज्जीवित करते ज्यांची कार्य क्षमता नगण्य आहे. स्टेमिन हे इंजेक्शन स्टिरॉइड्स नावाच्या औषधांच्या गटाशी संबंधित आहे.