मुंबई/नवी दिल्ली: महाराष्ट्रात उद्धव सरकारची खुर्ची डळमळतेय का? महाराष्ट्रात पुन्हा राजकीय समीकरणे बदलणार का? आज सकाळपासून विधानपरिषद निवडणुकीच्या निकालात भाजपच्या पाचव्या जागेवर विजयाचे कारण शोधले जात असताना अचानक अनेक नवे प्रश्न निर्माण झाले. शिवसेनेचे काही आमदार सुरतला गेल्याची बातमी होती. याआधी शिवसेनेच्या काही आमदारांनी क्रॉस व्होटिंग केल्याचे बोलले जात असल्याने संतापलेल्या उद्धव ठाकरेंनी तातडीची बैठक बोलावली आहे. येथे आमदारांनी पक्षाच्या हायकमांडसाठी आणीबाणीची परिस्थिती निर्माण केली. होय, राज्यसभा निवडणुकीनंतर महाराष्ट्राच्या राजकारणात भूकंप झाल्याचे विधान परिषदेच्या निवडणुकीत ‘खेळले’ गेले. सोमवारी रात्री आलेल्या विधान परिषदेच्या 10 जागांच्या निवडणूक निकालात भाजपला 5, राष्ट्रवादी आणि शिवसेनेला प्रत्येकी 2 जागा मिळाल्या आहेत. एक जागा काँग्रेसच्या वाट्याला गेली. शिवसेना किंवा युतीच्या आमदारांच्या क्रॉस व्होटिंगचा फायदा भाजपला मिळाल्याचे देवेंद्र फडणवीस यांच्या वक्तव्यावरून स्पष्ट होते. अशा अनिश्चित काळात तुमच्या मनात काही प्रश्न निर्माण होत असावेत. अशा पाच प्रश्नांची उत्तरे शोधूया.
प्रश्न क्रमांक 1- विधान परिषद निवडणुकीचे निकाल जाहीर होताच महाराष्ट्रात काय घडले?
किंबहुना, महाराष्ट्र विधानपरिषद निवडणुकीच्या निकालाने MVA म्हणजेच महाविकास आघाडीच्या सरकारमध्ये असंतोष निर्माण झाल्याचे स्पष्ट झाले आहे. तसे झाले नसते तर 4 जागा जिंकू शकणाऱ्या भाजपला पाचवी जागाही मिळाली नसती. भाजपला क्रॉस व्होटिंग आणि अपक्षांचा पाठिंबा मिळाला आहे. क्रॉस व्होटिंग करणाऱ्या शिवसेनेच्या आमदारांना ते सकाळी उद्धव यांच्यासमोर हजर होण्याची भीती वाटत असावी, असे समजते. त्यांच्यावर शिस्तभंगाची कारवाईही होऊ शकते. अशा स्थितीत भाजपच्या रणनीतीनुसार उद्धव सरकारच्या विरोधात चक्रव्यूह आधीच तयार झाले असावे. आता शिवसेना नेते आणि सरकारचे ज्येष्ठ मंत्री एकनाथ शिंदे काही आमदारांसह सुरतला पोहोचले आहेत. येत्या काही तासांत ते पत्रकार परिषदेत बोलणार आहेत.
प्रश्न क्रमांक 2- उद्धव ठाकरे सरकार पडणार का?
आत्ताच सांगणे घाईचे आहे पण आकड्यांच्या खेळानुसार अंदाज लावता येतो. वास्तविक, एकनाथ शिंदे यांच्या समर्थनार्थ 20 ते 31 आमदार असल्याचा दावा केला जात आहे. ते पश्चिम महाराष्ट्र, विदर्भ, मराठवाड्यातील आहेत. शिंदे यांनी असे का केले? त्यामुळे ते ठाकरे कुटुंबावर नाराज असल्याची माहिती आहे. ते सध्या नेटवर्क क्षेत्राबाहेर आहेत. त्यांच्याशी कोणीही संपर्क साधू शकत नाही.
सरकारचे गणित समजले तर भाजपचे सर्वाधिक 106 आमदार आहेत. मात्र शिवसेनेने (55) राष्ट्रवादी (52) आणि काँग्रेस (44) यांच्या पाठिंब्याने सरकार स्थापन केले. राज्यात विधानसभेच्या 288 जागा आहेत. शिवसेनेच्या एका आमदाराचे निधन झाले आहे. सरकार स्थापनेचा जादुई आकडा 145 आहे. 20 आमदारांनी शिवसेनेपासून फारकत घेऊन भाजपला पाठिंबा दिला तर काही अपक्ष एकत्र उभे राहिले, तर महाराष्ट्रात उलथापालथ होऊ शकते.
प्रश्न क्रमांक 3- किती आणि कोणते आमदार सुरतला गेले?
सुरतमध्ये गेलेल्या महाराष्ट्रातील आमदारांबाबत बोलायचे झाले तर एकूण 31 आमदारांची नावे समोर येऊ लागली आहेत. यापैकी काही आहेत:
1. एकनाथ शिंदे – कोपरी
2. अब्दुल सत्तार – सिलोड – औरंगाबाद
3. शंभूराज देसाई – सातारा
4. संदीपान भुमरे – पैठण – औरंगाबाद
5. उदय राजपूत – कन्नड – औरंगाबाद
6. भरत गोगावले – महाड – रायगड
7. नितीन देशमुख – बाळापूर – अकोला
8. अनिल बाबर – खानापूर – आटपाडी – सांगली
9. विश्वनाथ भोईर – कल्याण पश्चिम
10. संजय गायकवाड – बुलढाणा
11. संजय रामुलकर – मेहकर
12. महेश शिंदे – कोरेगाव – सातारा
13. शहाजी पाटील – सांगोला – सोलापूर
14. प्रकाश आबिटकर – राधापुरी – कोल्हापूर
15. संजय राठोड – दिगरा – यवतमाळ
16. ज्ञानराज चौघुले – उमरगास – उस्मानाबाद
17. तानाजी सावंत – पारोडा – उस्मानाबाद
18. संजय शिरसाट – औरंगाबाद पश्चिम
19. रमेश बोरनारे – बैजापूर – औरंगाबाद
20. राजकुमार दयाराम पटेल – मेळघाट – अमरावती
21. शांतराम मोरे- भिवंडी ग्रामीण- ठाणे
22. किशोर पाटील- पाचोरा- जळगाव
प्रश्न क्रमांक 4- दिल्लीत काय चालले आहे, मुंबईत काय आहे परिस्थिती?
उद्धव ठाकरे यांनी मुंबईत पक्षाच्या आमदारांची बैठक बोलावली आहे. मुंबईत 10-12 आमदारांशी संपर्क होत नसल्याचे बोलले जात आहे. आता उद्धव यांच्या भेटीतून बरेच काही स्पष्ट होणार आहे. जेवढे आमदार या बैठकीला पोहोचले नाहीत, ते भाजपच्या छावणीत प्रवेश करण्याच्या दिशेने वाटचाल करू शकतात. काही आमदार मध्यरात्रीनंतरच सुरतला रवाना झाले होते. भाजपशासित राज्यात हॉटेलमध्ये राहणे म्हणजे खेळ सुरू झाला आहे. मुंबईपासून दिल्लीपर्यंत हालचाली वाढल्या आहेत. शरद पवार यांच्या दिल्लीतील घरी भेटीगाठी सुरू झाल्या आहेत. राष्ट्रवादीचे नेते अजित पवार आणि जयंत पाटील दिल्लीला रवाना झाले आहेत. राष्ट्रपतीपदाच्या उमेदवाराच्या नावावर एकमत होण्यासाठी आज सकाळी विरोधी पक्षांची बैठक होणार होती, मात्र आता पवारांचे प्राधान्य उद्धव सरकार वाचवण्याला आहे. फुटीच्या भीतीने काँग्रेसनेही आपल्या आमदारांना दिल्लीत बोलावले आहे.
प्रश्न क्रमांक 5- उद्धव यांच्या हृदयाचे ठोके वाढवणारे एकनाथ शिंदे कोण आहेत?
प्रतिस्पर्ध्यापेक्षा आतला माणूस जास्त धोकादायक असतो असे म्हणतात. एकनाथ शिंदे हे ठाकरे घराण्याचे विश्वासू मानले जायचे. ते सरकारमध्ये कॅबिनेट मंत्री आहेत. ते शहरी विकासासारखे महत्त्वाचे मंत्रालय सांभाळत आहेत. सुरुवातीपासून ते शिवसेनेसोबत आहेत, पण राजकारणात कधी काय होईल हे सांगता येत नाही. 2004 ते 2019 या कालावधीत सलग चार वेळा ते महाराष्ट्र विधानसभेवर निवडून गेले. बाळासाहेब ठाकरे यांचा त्यांच्यावर मोठा प्रभाव होता, असे ते स्वतः मानतात. 1980 मध्ये शिवसैनिक झालो. 1997 मध्ये ठाणे महापालिका निवडणुकीत शिंदे यांना शिवसेनेने नगरसेवकपद दिले होते. 2001 मध्ये, त्यांची सभागृह नेतेपदी निवड झाली आणि विधानसभा निवडणूक लढण्यापूर्वी ते या पदावर होते.