मुंबई : संपूर्ण देशाचे लक्ष सध्या महाराष्ट्र सरकारच्या राजकीय पेचप्रसंगाकडे लागले आहे. शिवसेनेचे आमदार आणि महाराष्ट्र सरकारमधील मंत्री एकनाथ शिंदे यांची बंडखोरी उद्धव ठाकरे सरकारवर पडल्याचे दिसत आहे. शिंदे हे काही दिवसांपासून नाराज आहेत. त्यांनी शिवसेनेचे 22 आमदार फोडले असून सरकारला पाठिंबा देणारे आणखी चार आमदार त्यांच्यासोबत गेल्याचे बोलले जात आहे. अशाप्रकारे सरकारने एकूण 26 आमदार गमावले आहेत. मात्र, महाराष्ट्र विधानसभेतील सर्वात मोठा पक्ष असलेला भाजप घाई करण्याच्या मनस्थितीत नाही. देवेंद्र फडणवीस यांनी शेवटच्या वेळी 23 नोव्हेंबर 2019 रोजी मुख्यमंत्रीपदाची शपथ घेतली. त्यानंतर त्यांनी राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अजित पवार यांना फोडले. मात्र, राष्ट्रवादीचे सर्वेसर्वा शरद पवार यांनी तेव्हा चक्र फिरवले होते. त्या दिवसाची आठवण ठेवून भाजप वेट अँड वॉच ही रणनीती अवलंबत आहे.
पक्षांतर विरोधी कायदा आणि भाजपचे वेट अँड वॉच
वास्तविक, महाराष्ट्रात सरकार स्थापन करण्यासाठी एकूण 145 आमदारांची गरज आहे, तर भाजपकडे केवळ 106 आमदार आहेत. अशा परिस्थितीत सरकार स्थापन करण्यासाठी त्यांना किमान 39 आमदारांच्या पाठिंब्याची गरज आहे. ते संघटित झाले, तरी पक्षांतरविरोधी कायद्यामुळे अन्य पक्षांपासून फारकत घेतलेल्या आमदारांचे भवितव्य धोक्यात येईल. शिवसेना किंवा अन्य कोणत्याही पक्षातून फुटलेल्या एकूण आमदारांची संख्या संबंधित पक्षाच्या एकूण आमदारांच्या दोनतृतीयांश असेल, तरच हा कायदा अडथळा ठरणार नाही. म्हणजेच भाजपसोबत सरकार स्थापन करण्यासाठी एकनाथ शिंदे यांना किमान 36 आमदार फोडावे लागतील कारण शिवसेनेचे सध्या 54 आमदार आहेत, त्यापैकी दोन तृतीयांश संख्या केवळ 36 आहे. दुसरीकडे काँग्रेसकडे 44 आमदार आहेत. त्यांच्या 10 आमदारांचा पत्ताच नसल्याचे सांगण्यात येत आहे. म्हणजेच काँग्रेसमधील फूट कायदेशीर करण्यासाठी किमान 29 बंडखोर आमदारांची गरज भासणार आहे. त्यामुळेच भाजप जुपूर पावले टाकत आहे. आमदारांची आकडेवारी गोळा करूनच सरकार स्थापन होईल, पण पक्षांतरविरोधी कायद्यामुळे ते टिकू शकणार नाही, हे त्यांना माहीत आहे. महाराष्ट्राची राजकीय स्थिती आकडेवारीच्या भाषेत समजून घेऊ.
महाराष्ट्र विधानसभेचे गणित समजून घ्या
एकूण आमदारांची संख्या – 288
भाजप- 106
शिवसेना- 55
राष्ट्रवादी- 52
काँग्रेस- 44
इतर + अपक्ष- 30
महाविकास आघाडीची संख्या किती
एकनाथ शिंदे यांच्या बंडखोरीपूर्वी उद्धव सरकारला एकूण 169 आमदारांचा पाठिंबा होता. यामध्ये शिवसेनेचे 55, राष्ट्रवादी ५२ आणि काँग्रेस ४४ आहेत. याशिवाय 2 समाजवादी पक्ष, 2 PJP, 3 BVA आणि 9 अपक्ष आमदारांचा पाठिंबा होता. सध्या 21 हून अधिक आमदार सुरतमध्ये शिंदे यांच्यासोबत आहेत, त्यात अपक्ष आमदारांचाही समावेश आहे. त्याचबरोबर एआयएमआयएमच्या दोन, सीपीएमच्या 1 आणि मनसेच्या 1 आमदारांचा समावेश आहे.
भाजपला 113 आमदारांचा पाठिंबा
भाजपचे स्वतःचे 106 आमदार आहेत. 1 आरएसपी, 1 जेएसएस आणि 5 अपक्ष आमदारांचा पाठिंबा आहे.
बहुमताचा जादूई आकडा – 145 (दोन आमदार तुरुंगात आणि एकाचा मृत्यू)
एकनाथ शिंदे यांच्यासोबत किती? – 22 शिवसेना + 4 अपक्ष = 26 आमदार
भाजपचे 106+ शिंदे यांचे 26= 132 आमदार
अडीच वर्षात तिसऱ्यांदा सरकार पाडण्याचे षडयंत्र : शरद पवार
महाराष्ट्र सरकारबाबत सुरू असलेल्या राजकीय पेचप्रसंगावर राष्ट्रवादी काँग्रेसचे अध्यक्ष शरद पवार यांनी विधान केले आहे. हे केवळ षडयंत्र असल्याचे पवार म्हणाले. विरोधकांचा हा तिसरा प्रयत्न आहे. यामुळे आमच्या सरकारला काही फरक पडणार नाही. यावर उद्धव ठाकरे लवकरच काहीतरी तोडगा काढतील अशी आशा आहे. उद्धव यांच्या नेतृत्वाखाली सरकार असेच चालणार असल्याचे पवार म्हणाले.
दुसरीकडे, भाजपला एकनाथ शिंदे यांचा पाठिंबा मिळाला, तरी महाराष्ट्रात सरकार स्थापन करण्यासाठी भाजपला आणखी 11 आमदारांची गरज भासणार आहे. अशा स्थितीत देशात सत्तेत असलेला भाजप महाराष्ट्रात पुन्हा एकदा आपले सरकार स्थापन करण्यासाठी कोणती राजकीय खेळी खेळते, हे पाहणे रंजक ठरणार आहे. याशिवाय शिवसेना, राष्ट्रवादी आणि काँग्रेस मिळून महाविकास आघाडीला वाचवणार का, असाही प्रश्न उपस्थित होत आहे.