जम्मू – केंद्रशासित प्रदेश जम्मू-काश्मीरमध्ये मंगळवारी भूकंपाचे धक्के जाणवले. नॅशनल सेंटर फॉर सिस्मॉलॉजीनुसार, त्याची तीव्रता 5.2 इतकी मोजली गेली. दुपारी 1 वाजून 5 मिनिटांनी भूकंप झाला. मिळालेल्या माहितीनुसार, भूकंपाचा केंद्रबिंदू अफगाणिस्तान-ताजिकिस्तानमध्ये होता. सध्या तरी यामुळे नुकसान झाल्याचे वृत्त नाही.
J&K टेक्टोनिक प्लेटवर विसावतो
हिमालय पर्वत रांगाच्या निर्मितीच्या काळापासून, तिची रचना अशी आहे की संपूर्ण परिसरात शेततळे आणि दोष राहिले आहेत. जम्मू आणि काश्मीर टेक्टोनिक प्लेटवर विसावलेले आहे, ज्यामध्ये प्रचंड दाब असताना भूकंप होतात.
भूकंप का होतात?
भूकंप होण्याचे मुख्य कारण म्हणजे पृथ्वीच्या आतील प्लेट्सची टक्कर. पृथ्वीच्या आत सात प्लेट्स आहेत ज्या सतत फिरत असतात. जेव्हा या प्लेट्स एखाद्या ठिकाणी आदळतात तेव्हा एक फॉल्ट लाइन झोन असतो आणि पृष्ठभागाचे कोपरे वळवले जातात. पृष्ठभागाच्या कोपऱ्यांना वळवल्यामुळे, तेथे दबाव निर्माण होतो आणि प्लेट्स तुटू लागतात. या प्लेट्स तुटल्यामुळे आतील उर्जा बाहेर पडण्याचा मार्ग शोधते, ज्यामुळे पृथ्वी हादरते आणि आपण त्याला भूकंप मानतो.
भूकंपाची तीव्रता म्हणजे काय?
रिश्टर स्केलवर 2.0 पेक्षा कमी तीव्रतेचे भूकंप सूक्ष्म म्हणून वर्गीकृत केले जातात आणि हे भूकंप जाणवत नाहीत. रिश्टर स्केलवर सूक्ष्म श्रेणीचे 8,000 भूकंप जगभरात दररोज नोंदवले जातात. त्याचप्रमाणे 2.0 ते 2.9 तीव्रतेचे भूकंप किरकोळ श्रेणीत ठेवले जातात. साधारणपणे असे 1,000 भूकंप दररोज होतात असे आपल्याला वाटत नाही. अतिशय हलक्या श्रेणीतील 3.0 ते 3.9 तीव्रतेचे भूकंप एका वर्षात 49,000 वेळा नोंदवले जातात. ते जाणवतात पण त्यांच्याकडून क्वचितच कोणतीही हानी होत नाही.
रिश्टर स्केलवर 4.0 ते 4.9 तीव्रतेचे हलक्या श्रेणीतील भूकंप जगभरात वर्षातून सुमारे 6,200 वेळा नोंदवले जातात. हे धक्के जाणवतात आणि घरातील वस्तू हलताना दिसतात. तथापि, ते नगण्य नुकसान करतात.