मंडी – टीव्ही, कॉम्प्युटर, लॅपटॉप आता एवढे लवचिक होणार आहेत की तुम्ही त्यांना जमिनीवर चटई प्रमाणे दुमडून ठेवू शकता. एवढेच नाही तर मोबाईलही कागदासारखे पातळ आणि फोल्ड करण्यायोग्य असतील. भविष्यात अवजड इलेक्ट्रॉनिक उत्पादनांपासून मुक्त होण्यासाठी, IIT मंडीच्या मूलभूत विज्ञान विभागाच्या शास्त्रज्ञांनी प्लास्टिकऐवजी अतिशय पातळ आणि लवचिक अशी सामग्री विकसित केली आहे. जे तुटणार नाही आणि त्याला तडे जाणार नाही. यामध्ये इलेक्ट्रिकल सर्किट, नॅनो चिप ज्याप्रमाणे फोन, टीव्ही आणि कॉम्प्युटरमध्ये काम करेल त्याच पद्धतीने काम करेल.
IIT मंडीचे संचालक लक्ष्मीधर बेहरा यांनी सांगितले की, क्रॅक-फ्री टंगस्टन डायसल्फाइड (WS2) मोनोलेयरपासून हे शक्य होईल, ही प्रक्रिया IIT मंडीच्या शास्त्रज्ञांनी विकसित केली आहे. या संशोधनाचे निष्कर्ष एसीएस अप्लाइड मटेरियल्स इंटरफेसमध्ये प्रकाशित करण्यात आले आहेत. या संशोधनाचे प्रमुख, स्कूल ऑफ बेसिक सायन्स, आयआयटी मंडी प्रा. डॉ. विश्वनाथ बालकृष्णन हे आहेत.
यात दिव्या वर्मा, पवन कुमार आणि दीपा ठाकूर या सहयोगी संशोधक आहेत. चाचणीसह घनता कार्यात्मक सिद्धांत (DFT) सिम्युलेशन केले गेले. त्यापैकी टोरंटो विद्यापीठाचे प्रा. चंद्र सिंह आणि आयआयटी खरगपूरचे डॉ.शंखा मुखर्जी. MHRD STARS, भारत आणि कॅनडा कौन्सिल ऑफ नॅचरल सायन्स अँड इंजिनीअरिंग रिसर्च यांनी या प्रकल्पाला वित्तपुरवठा केला होता.
भविष्यात उपयुक्त ठरेल
डॉ. विश्वनाथ बालकृष्णन सांगतात की क्रॅक-फ्री मोनोलेयर मिळवण्यासाठी थर्मल मिसमॅच स्ट्रेसचे ऑप्टिमायझेशन आणि सब्सट्रेट आणि मोनोलेयरमधील बंधनकारक ऊर्जा आवश्यक आहे. नीलम सब्सट्रेटवर व्युत्पन्न केलेले WS मोनोलेयर तुटणार नाही, कारण ते WS मोनोलेयरमध्ये संकुचित अवशिष्ट ताण निर्माण करते. हा वापर भविष्यात लवचिक उपकरणांच्या प्रोटोटाइपिंगसाठी उपयुक्त ठरेल. त्यामुळे प्लास्टिकमुळे होणारे प्रदूषण कमी होईल.
अॅपल, शाओमी आणि सॅमसंग कंपनीही करत आहेत काम
सध्या ऍपल, शाओमी आणि सॅमसंग सारख्या आंतरराष्ट्रीय कंपन्या लवचिक स्क्रीन असलेले मोबाईल आणत आहेत, परंतु भारतात टीव्ही, लॅपटॉप आणि संगणक इ. अजून आलेले नाहीत. चीनने या तंत्रज्ञानावर काम सुरू केले आहे.