भारतात अनेक रहस्यमय मंदिरे आणि गुहा आहेत. यातील अनेक मंदिरांचे गूढ शास्त्रज्ञांनाही उकलता आलेले नाही. या मंदिरांमध्ये उत्तराखंडमधील पिथौरागढच्या मंदिराचाही समावेश आहे. या मंदिराच्या गुहेत जगाच्या अंताचे रहस्य दडले असल्याचे म्हणतात. पण त्याचे सत्य काय आहे हे कोणालाच माहीत नाही.
या रहस्यमय गुहेचे नाव पाताल भुवनेश्वर गुहा मंदिर आहे. उत्तराखंडच्या पिथौरागढ जिल्ह्यात असलेल्या या गुहेबद्दल हिंदू धर्माच्या पुराणांमध्ये लिहिले आहे. या गुहेच्या गर्भात जगाच्या अंताचे रहस्य दडले आहे, असे मानले जाते. भुवनेश्वर गुंफा मंदिर अत्यंत रहस्यमय असल्याचे मानले जाते. गुहेतून या मंदिरात जावे लागते. मंदिरात जाण्यासाठी अतिशय अरुंद रस्ता आहे. चला जाणून घेऊया पाताल भुवनेश्वर गुहा मंदिराची रहस्ये…
सर्पांच्या राजाने आपल्या हाती घेतला आहे जगाचा भार
ही गुहा समुद्रसपाटीपासून 90 फूट खोल आहे. या गुहेत गेल्यावर मंदिराच्या दिशेने गेल्यावर येथील खडकांची कलाकृती हत्तीसारखी दिसते. या गुहेत तुम्हाला नागांचा राजा अधिशेषची कलाकृतीही पाहायला मिळेल. असे मानले जाते की नागांचा राजा अधिशेष याने जगाचे भार आपल्या डोक्यावर वाहून नेले आहे.
मंदिराला आहेत चार दरवाजे
या मंदिराला चार दरवाजे आहेत. पुराणानुसार मंदिराला युद्धद्वार, दुसरा पापद्वार, तिसरा धर्मद्वार आणि चौथा मोक्षद्वार आहे. असे म्हणतात की रावणाचा मृत्यू झाला, तेव्हा पापद्वारचे दरवाजे बंद झाले होते, तर कुरुक्षेत्रात महाभारतानंतर युद्धभूमीही बंद झाली होती. स्कंद पुराणानुसार भगवान शिव पाताल भुवनेश्वर गुंफा मंदिरात वास करतात. असे मानले जाते की सर्व देवता या मंदिरात भगवान शंकराची पूजा करण्यासाठी येतात.
पुराणानुसार या रहस्यमय मंदिराचा शोध सूर्यवंशाचा राजा ऋतुपर्ण याने लावला होता. त्रेतायुगात ऋतुपर्णाने अयोध्येवर राज्य केले. येथेच ऋतुपर्णाला नागांचा राजा अधिशेष भेटला. असे मानले जाते की नागांचा राजा अधिशेष राजा ऋतुपर्णाला या गुहेत घेऊन गेला होता. यानंतर त्यांनी शिव आणि इतर देवतांचे दर्शन घेतले. यानंतर द्वापार युगात पांडवांनी ही रहस्यमय गुहा शोधून काढली. या गुहेत पांडव शिवाची पूजा करत असत असे म्हणतात.