वाराणसी – वाराणसीतील ज्ञानवापी कॅम्पसमध्ये आयोगाच्या टीमने घालवलेले 12 तास महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावतील. तीन दिवस चाललेल्या या पाहणी मोहिमेदरम्यान आयोगाच्या पथकाने कॅम्पसच्या प्रत्येक कानाकोपऱ्यांची तपासणी केली. तीन दिवसांत 12 तासांहून अधिक काळ चाललेल्या कारवाईत घेतलेल्या 1500 छायाचित्रांमध्ये ज्ञानवापीची सत्यता नोंदवण्यात आली आहे. हिंदू पक्षाचा दावा आहे की, ज्ञानवापीकडून घेतलेले फोटो आणि व्हिडिओ त्यांच्या दाव्याला आणखी बळकटी देतील.
मात्र, तेथे काहीही सापडले नसल्याचा दावा मुस्लिम पक्षाने केला आहे. 14 ते 16 मे पर्यंत चाललेल्या कमिशनिंगची कार्यवाही ज्ञानवापी संकुलाच्या तळघराच्या पश्चिमेकडील भिंतीपासून सुरू झाली. वाळुखान्याच्या पायथ्यापर्यंतच्या सर्वेक्षणाच्या प्रक्रियेदरम्यान शिवलिंग मिळाल्याच्या दाव्यानंतर अखेरच्या दिवसाच्या सर्वेक्षणात महत्त्वाचे वळण आले आहे. सूत्रांनी दिलेल्या माहितीनुसार, कमिशनिंगच्या कारवाईदरम्यान प्रार्थनेच्या ठिकाणी असलेल्या हॉलच्या छतापासून ते मजल्यापर्यंत नक्षीकाम आणि कलाकृतींनी सर्वांनाच आश्चर्याचा धक्का दिला.
अशा अनेक आकृत्या होत्या, ज्या फिर्यादीला थांबून पाहण्यास भाग पाडत होत्या आणि त्याचे फोटो व व्हिडिओग्राफी करून घेत होती. न्यायालयाच्या आदेशानंतर, 14 मे रोजी ज्ञानवापी मशिदीच्या परिसरात कडक बंदोबस्तात कमिशनिंगची कार्यवाही सुरू झाली.
दोन खोल्यांचे कुलूप उघडले, मात्र तिसऱ्या खोलीचे कुलूप कापून सर्वेक्षण करावे लागले. चौथ्या खोलीला दरवाजा नाही. पहिल्या दिवशी चार तासांत 50 टक्के कारवाई पूर्ण झाली. 15 मे रोजी दुसऱ्या दिवशी ज्ञानवापी येथे घुमट, वाळूखाना आणि भिंतींचे सर्वेक्षण करण्यात आले.
जवळपास 80 टक्के कारवाई पूर्ण झाली आहे. तिसऱ्या आणि शेवटच्या दिवशी 16 मे रोजी वाजुखान्यातील पाणी बाहेर काढल्यानंतर पाहणीदरम्यान शिवलिंग आढळून आल्याचे सांगण्यात आले. या वेळी हिंदू पक्षाचे वकील आणि वकिलांनी आनंद व्यक्त केला.
वादींच्या वकिलांचे म्हणणे आहे की, ज्ञानवापीचे संपूर्ण वास्तव 1500हून अधिक चित्रे आणि व्हिडिओंमध्ये नोंदवले गेले आहे. संपूर्ण अहवाल न्यायालयात सादर केल्यानंतर प्रक्रिया पुढे जाईल.
ज्ञानवापी मशिदीत पाहणी सुरू असताना बाहेर पोलीस आणि पीएसी कर्मचारी सज्ज होते. गोदौलिया ते विश्वनाथ मंदिर गेट क्रमांक चार, मैदागीन या मार्गावरील सर्व दुकानेही बंद होती. येथून जाणाऱ्या लोकांवर पोलिसांनी करडी नजर ठेवली होती. पोलीस आणि पीएसी पथके पायी चालत राहिली.
सोमवारी वैशाख पौर्णिमेमुळे काशीविश्वनाथ धाममध्ये भक्त-पूजकांची गर्दी होती. दुपारी बारा वाजेपर्यंत चार क्रमांकाच्या गेटमधून कोणालाही प्रवेश देण्यात आला नाही. सर्वेक्षण पूर्ण झाल्यानंतरच लोकांना मंदिराच्या आवारात प्रवेशद्वारातून प्रवेश देण्यात आला.
इतर दिवसांच्या तुलनेत सोमवारी सुरक्षा व्यवस्था कडेकोट होती. सोमवारी सकाळी पाहणी पथक मशिदीत रवाना झाले, तेव्हा बाहेर सीआरपीएफचे जवान तैनात होते, तर आतमध्ये पोलिस, पीएसी कर्मचारीही संरक्षकांसह तैनात होते. दुसरीकडे बाजारडिहा, शिवाला, रेवाडी तालब, सोनारपुरा क्रॉसिंग आदी ठिकाणी पोलीस, पीएसी जवानांनी मार्च काढला. यावेळी नागरिकांना शांतता व सुव्यवस्था राखण्याचे आवाहन करण्यात आले.