अयोध्या – रामनगरीतील भगवान श्रीरामाच्या 251 मीटर उंच पुतळ्यासाठी आता माझा बरहाटामध्ये 241 एकर जमीन घेतली जाणार आहे. यापूर्वी मूर्तीसाठी केवळ 86 एकर जमीन संपादित करण्याचा निर्णय घेण्यात आला होता. पण आता संपादनाची व्याप्ती सुमारे अडीच पटीने वाढविण्यात आली आहे.
ग्रीन फिल्ड टाऊनशिप योजनेंतर्गत गृहनिर्माण विकास विभाग भूसंपादन करून येथील विकासकामे करणार असून नंतर ही जागा पर्यटन विभागाकडे सुपूर्द करण्यात येणार आहे. आता भूसंपादनाची तयारी सुरू झाली आहे. 24 एप्रिल 2022 रोजी गृहनिर्माण विभागाने यासाठी अधिसूचनाही जारी केली आहे.
अयोध्येत श्रीरामाचा जगातील सर्वात उंच पुतळा बनवण्याची घोषणा मुख्यमंत्री योगी आदित्यनाथ यांनी अशा वेळी केली, जेव्हा राम मंदिराचा निर्णयही आला नव्हता. सरकारने मागील कार्यकाळातच श्रीरामाच्या मूर्तीसाठी 100 कोटी रुपयांची तरतूद केली होती. त्यानंतर तीन वर्षे उलटून गेली, तरी या मूर्तीबाबत जमिनीसाठी काहीही केले गेलेले नाही.
आता पुन्हा राज्यात भाजपचे सरकार असून योगी आदित्यनाथ पुन्हा मुख्यमंत्री झाले आहेत. अशा स्थितीत ही महत्त्वाकांक्षी योजना जमिनीवर घेण्याची कसरतही जोर धरू लागली आहे. पण, आता मूर्ती उभारणीसाठी यंत्रणा बदलली आहे. यापूर्वी ही योजना पर्यटन विभागाकडे होती, पण आता गृहनिर्माण विकास विभाग जमीन खरेदी करून विकसित करून ती जमीन पर्यटन विभागाला देणार आहे.
त्यानंतर येथील श्रीरामाची मूर्ती सुशोभित करण्याचे काम पर्यटन विभाग करणार आहे. अयोध्येत, भूविकास, गृहनिर्माण आणि बाजार योजनेंतर्गत मांझा बरहाटा, मांझा तिहुरा आणि मांझा शाहनवाजपूर येथील 1192 एकर जमीन गृहनिर्माण विकास विभागाकडून संपादित करण्याची प्रक्रिया सुरू आहे. आतापर्यंत सुमारे 73 टक्के जमीन संपादित करण्यात आली आहे.
त्याचबरोबर आता या योजनेत 241.63 एकर जमीन घेतली जाणार आहे. अशा स्थितीत सध्या सुरू असलेल्या 1192 एकर भूसंपादनाची व्याप्ती एकूण 1433 एकर एवढी झाली आहे. श्रीरामाच्या मूर्तीसाठी मांझा बरहाटाच्या पूर्व, पश्चिम, उत्तर आणि दक्षिण दिशेला वेगवेगळ्या गाता क्रमांकाची जमीन घ्यायची आहे.
या संदर्भात गृहनिर्माण विकास परिषदेने 1965 कायद्याच्या कलम 28 अन्वये अधिसूचनाही जारी केली आहे. अशा स्थितीत आता भूसंपादनाच्या प्रक्रियेलाही वेग आला आहे. जमिनीबाबत 30 दिवसांत हरकती मागविण्यात आल्या आहेत. यानंतर हरकती निकाली काढल्या जातील आणि त्यानंतर शेतकऱ्यांकडून जमीन घेण्याची प्रक्रिया सुरू होईल.
श्रीरामाचा 251 मीटर उंच पुतळा बसवण्याची योजना तीन वर्षांपासून सुरू आहे. सर्वप्रथम मीरापूर दोआबा गावातील 61 हेक्टर जागेवर मूर्ती बसविण्याचा प्रस्ताव ठेवण्यात आला होता. ही जमीन स्मशानभूमीजवळ होती. येथे नुकसान भरपाईला विरोध करण्यात आला. हे प्रकरण उच्च न्यायालयात पोहोचले. काहींना नुकसानभरपाईही मिळाली.
यानंतर भूसंधारण समितीने जमिनीची तपासणी करून ती मूर्ती मूर्तीसाठी अयोग्य असल्याचे घोषित केले. यानंतर मांझा बरहाटा येथील मूर्तीसाठी जमीन चिन्हांकित करण्यात आली. यासाठी 17 एप्रिल 2021 रोजी नवीन अधिसूचना जारी करण्यात आली. श्री रामाच्या मूर्तीभोवती असे अनेक प्रकल्प उभारले जातील, ज्यामुळे मूर्तीची भव्यता आणि दिव्यता वाढेल.
श्री रामाच्या 251 मीटर उंच मूर्तीमध्ये 20 मीटरचे चक्रही असेल. ही मूर्ती 50 मीटर उंचीवर उभी राहणार आहे. तळाखालीच भव्य संग्रहालय उभारले जाणार आहे. जिथे भगवान विष्णूचे सर्व अवतार तंत्रज्ञानाच्या माध्यमातून दाखवले जाणार आहेत. येथे डिजिटल म्युझियम, फूड प्लाझा, लँड स्केपिंग, लायब्ररी, रामायण काळातील गॅलरी प्रस्तावित आहे.
जगातील सर्वात उंच पुतळा
रामाचा पुतळा जगातील सर्वात उंच पुतळा असेल. आतापर्यंत, न्यूयॉर्कमधील स्टॅच्यू ऑफ लिबर्टीची उंची 93 मीटर, मुंबईत निर्माणाधीन डॉ. बीआर आंबेडकर पुतळ्याची उंची 137.2 मीटर आणि गुजरातमधील सरदार वल्लभभाई पटेल यांच्या पुतळ्याची उंची 183 मीटर आहे. चीनमधील गौतम बुद्धांचा पुतळा २०८ मीटर आहे, तर मुंबईत निर्माणाधीन छत्रपती शिवाजी महाराजांचा पुतळा २१२ मीटर उंच आहे. अयोध्येतील मर्यादा पुरुषोत्तम भगवान श्री राम यांच्या पुतळ्याची उंची २५१ मीटर प्रस्तावित आहे.
श्रीरामाच्या मूर्तीसाठी घर व बाजार योजनेंतर्गत 241.63 एकर जमीन संपादित करायची आहे. याबाबतची अधिसूचनाही नुकतीच जारी करण्यात आली आहे. यापूर्वी या योजनेंतर्गत नवीन अयोध्या प्रकल्पासाठी 1192 एकर जमीन संपादित करण्याची प्रक्रिया सुरू असून त्यातील 73 टक्के जमीन संपादित करण्यात आली आहे. -ओपी पांडे, कार्यकारी अभियंता, गृहनिर्माण विकास विभाग, अयोध्या