नवी दिल्ली – एक सकारात्मक दावा फायझर कंपनीची कोरोना प्रतिबंधक लस तयार करत असलेल्या तज्ज्ञांनी केल्यामुळे आशेचा किरण दिसून आला आहे. फायझर कंपनीची कोरोना प्रतिबंधक लस तयार करत असलेल्या शास्त्रज्ञांनी दिलेल्या माहितीनुसार मोठ्या प्रमाणावर लोकांना पुढच्या वर्षी सप्टेंबर-ऑक्टोबरपर्यंत लस दिली जाणार आहे. फायझर कंपनीसह मिळून बायोएनटेकने ही लस तयार केली आहे.
यासंदर्भात बायोएनटेकच्या सीईओंनी दिलेल्या माहितीनुसार पुढचे काही महिने कठीण असू शकतात. त्यांनी दिलेल्या माहितीनुसार ही लस ९० टक्के एका वैद्यकिय परिक्षणादरम्यान परिणामकारक ठरली. पण सद्य स्थितीतील कोरोनाच्या लाटेवर याचा परिणाम दिसून येणार नाही. फायझर कंपनीने मागच्याच आठवड्यात कोरोना लस सुरक्षित ठरल्याची घोषणा केली. पण लसी संबंधीत अधिक माहिती मिळवण्याचे अजूनही काम सुरू आहे. यातून लस सुरक्षित ठरत असल्याचे दिसून येईल.
बीबीसीशी बोलताना बायोएनटेक कंपनीचे सीईओ ऊर साहीन यांनी सांगितले की, जर सर्व काही व्यवस्थित राहिले तर लसीचे वितरण या वर्षाच्या शेवटपर्यंत सुरू करता येऊ शकते. ३० कोटी डोसचे पुढच्या वर्षी एप्रिलपर्यंत वितरण करणे हे कंपनीचे उद्दिष्ट असणार आहे. ऊर साहीन यांनी असेही सांगितले की, फायझर बायोएनटेकच्या लसीचे काही प्रमाणात सौम्य साईड इफेक्ट्स दिसून आले आहेत. इंजेक्शन दिल्यानंतर काही ठिकाणी वेदना होत असून काही लोकांमध्ये सौम्य लक्षणे दिसून आली आहेत.
तज्ज्ञांच्या मते कोरोनाविरोधात यश मिळवणारी फायझरची लस ही पहिली लस ठरेल. आपल्या या लसीची किंमत फायझरने ३९ डॉलर एवढी ठेवली आहे. तर ३७ डॉलर एवढी mRNA लसीवर काम करत असलेल्या मॉडर्नाने लसीची किंमत ठेवली आहे. या लसीची आता भारतात किती किंमत असेल याची माहिती घेण्यात येत आहे.
फायझरसोबत कोरोनावरील लसीसाठी युरोपिय महासंघ, जपान, अमेरिका आणि ब्रिटन यांनी करार केला आहे. या करारांतर्गत त्यांना २०२१ पर्यंत १.३ बिलीयन लसी मिळण्याची शक्यता आहे. तर फायझरसोबत भारतीय लस निर्मात्या कंपन्या आणि सरकारने कुठल्याही प्रकारची चर्चा केलेली नाही. तसेच जागतिक आरोग्य संघटनेची लस विकसित करत असलेल्या कोव्हॅक्स सोबतही कुठलाही करार करण्यात आलेला नाही. खरेदीपेक्षा फायझरच्या अल्ट्रा कोल्ड व्हॅक्सिनसाठी सर्वात मोठे आव्हान साठवणूकीचे असेल. उणे ७० ते उणे ८० डिग्री तापमानामध्ये फायझरच्या mRNA लसीला वाहतूक करून नेणे आवश्यक आहे. सर्वसाधारण ही लस २४ ते ४८ तासांत फ्रीजमध्ये खराब होऊ शकते.
भारतातील उष्ण वातावरणात फायझरची लस ही फारशी उपयुक्त असेल असे वाटत नाही. अशा परिस्थितीत विकसित देशांना अल्ट्रा कोल्ड चेनच्या निर्मितीमध्ये मोठ्या प्रमाणात गुंतवणूक करणे आवश्यक असेल. भारताकडे सध्या सुमारे २७ हजार कोल्ड चेन पॉईंट्स आहेत. २ ते आठ डिग्रीपर्यंत हे प्रशितन पुरवतात. काही कोल्ड चेन इफ्रास्ट्रक्चर विशिष्ट्य औषधांसाठी उणे ३० डिग्रीपर्यंत काम करतात. एकूण कोल्ड चेन इफ्रापैकी ९० टक्के कृषीमाल साठवण आणि केवळ १० टक्के औषधांच्या आवश्यकतेसाठी वापरले जाते.