साडेतीन मुहूर्तांपैकी एक असलेला दसरा हा सण देशभरात उत्साहाने साजरा केला जातो. विजयादशमी असे महाराष्ट्रात अश्विन शुद्ध दशमीला म्हटले जाते. हा सण साजरा नवरात्रीच्या शेवटच्या दिवशी केला जातो. हा सण रामाने रावणाचा वध करून सीमोल्लंघन केले होते याची आठवण म्हणून साजरा केला जातो. यामुळेच या दिवशी सीमोल्लंघन, शमीपूजन, अपराजिता देवीची पूजा आणि शस्त्रपूजा अशा चार गोष्टी करायच्या असतात.
या सणाला गावांमध्येही अनन्यसाधारण महत्त्व आहे. पावसाळ्यात पीक पेरल्यानंतर जे पिक तयार होते ते सर्वात आधी याच दिवशी घरात आणले जाते. वनवास पांडवांना पत्करावा लागला होता, त्यांनी त्यावेळी आपली शस्त्रे शमीच्या झाडाच्या ढोलीत ठेवली होती. पुढे अज्ञातवास संपल्यावर, शमीच्या धोलीतील शस्त्रे काढून त्यांनी विराटाच्या गायी पळविणाऱ्या कौरवांवर स्वारी करत विजय मिळवला. तसेच दसऱ्याच्याच दिवशी प्रभू रामचंद्रांनी रावणाचा वध करून विजय मिळविला. या दोन्ही गोष्टी याच दिवशी झाल्याचे मानले जाते. यामुळेच या दिवसाला ‘विजयादशमी’ असे नाव मिळाले.
दसऱ्याच्या दिवशी याच कारणामुळे शमीची आणि शस्त्रात्रांची पूजा करण्याही प्रथा सुरु झाली असे म्हणतात. आश्विन वद्य त्रयोदशीपासून ते कार्तिक शुध्द द्वितीयेपर्यंत म्हणजे पाच दिवस दीपावलीचा सण हा साजरा केला जातो. या दिवसांमध्ये धनत्रयोदशी, नरक चतुर्थशी, लक्ष्मीपूजन, बलिप्रतिपदा आणि भाऊबीज असे पाच महत्त्वपूर्ण दिवस येतात.
जाणकारांच्या मते, तब्बल 21 दिवस प्रभू श्रीराम यांना त्यांच्या सैन्यासह श्रीलंकेतून भारतात पायी पोहोचायला लागले होते. यामुळेच दसऱ्यानंतर 21 दिवसांनी दिवाळी सण साजरा केला जातो. विशेष म्हणजे श्रीलंकेतून अयोध्येत पोहचायला 21 दिवस लागतात याची खात्री करण्यासाठी तुम्ही गूगल मॅपवर शोधू शकता. तेव्हा जरी तंत्रज्ञान विकसित झालेले नसले तरी तेव्हाच्या तंत्रज्ञानाची बरोबरी आजही केली जाऊ शकत नाही हे तर तुम्हाला पटेलच पाहिजे.