गरजूंना रक्तदान हे आपल्याकडे नेहमीच उत्तम दान मानण्यात आले आहे. या दानामुळे अनेकांचे प्राण वाचले आहेत. पण सर्वसाधारणपणे रक्तदानाबाबत खूप गैरसमज पहावयास मिळतात. यापैकी सर्वात मोठा गैरसमज म्हणजे, रक्तदान केल्याने शरीरामध्ये अनेक प्रकारच्या व्याधी निर्माण होतात, किंवा रक्तदानामुळे शरीर अशक्त होते, हा आहे. पण या गोष्टींमध्ये काही तथ्य नसून रक्तदान केल्याने शरीर निरोगी राहते, हे वास्तव आहे.
रक्तदान आरोग्यासाठी फायदेशीर
रक्तदान केल्याने शरीरातील धमन्यांमध्ये रक्ताच्या गाठी निर्माण होण्याची शक्यता कमी होते. त्यामुळे हृदयरोगाचा धोका पुष्कळ अंशी कमी होतो. तसेच रक्तदान केल्याने वजन कमी करण्यास ही मदत मिळते. वर्षातून दोन वेळा जरी रक्तदान केले, अरी त्यातून शरीराला कोणत्याही प्रकारचे नुकसान होत नाही. रक्तदान केल्यानंतर शरीरामध्ये नव्या रक्तपेशी निर्माण होतात. त्यामुळे शरीरामध्ये अशक्तपणा न येता काही प्रमाणात ताकदच येते. रक्तदान नियमितपणे करणाऱ्या व्यक्तींमध्ये लिव्हरशी निगडीत असणाऱ्या समस्या उद्भविण्याची शक्यता कमी असते. शरीरामध्ये जर लोह अतिरिक्त असेल, तर त्यामुळे लिव्हरवर दबाव पडण्याची शक्यता असते. रक्तदान केल्याने शरीरातील लोहाची मात्र संतुलित होते. एक वेळ रक्तदान केल्याने शरीरातील ६५० कॅलरीज उर्जा खर्च होत असते.
रक्तदान करताना काही गोष्टी लक्षात घेणे अगत्याचे आहे. रक्तदान करणाऱ्या व्यक्तीचे वय अठरा वर्षांच्या वर हवे, तसेच त्या व्य्क्तीचे वजन ४५ ते ५० किलोंपेक्षा कमी नसावे. रक्तदान करण्याच्या किमान चोवीस तास अगोदर धूम्रापान, मद्यपान, किंवा तंबाखूचे सेवन करू नये. रक्तदान करण्यापूर्वी वैद्यकीय तपासणी करून घेऊन आपल्याला कोणत्याही प्रकारचा आजार नसल्याची खात्री करून घ्यावी. रक्तदान करण्यापूर्वी झोप चांगली झालेली असावी. तसेच तत्पूर्वी तेलकट पदार्थ किंवा आईसक्रीमसारखे पदार्थ घेणे टाळावे. शरीरामध्ये लोहाचे आवश्यक तेवढे प्रमाण असल्याची काळजी घ्यावी. त्यासाठी लोह युक्त आहार घ्यावा.